ΘΑ 'ΡΘΩ ΞΑΝΑ ΑΠ' ΤΑ ΠΑΛΙΑ, ΣΑΝ ΤΟ ΠΟΥΛΙ ΑΠ' ΤΟΝ ΝΟΤΙΑ

Πρώτες μέρες του καλοκαιριού, ένα λευκό θαλασσοπούλι αιωρείται στον ουρανό του Σπλίτ. Χαράζει νωχελικούς κύκλους πάνω απο το παλάτι του Διοκλητιανού σαν να είναι δεμένο στα τείχη. Έχει στραμμένο το βλέμμα του προς την ανοιχτή θάλασσα, φαίνεται πως αναζητά κάτι. Όταν τελικά το βρίσκει, αρχίζει να φτερουγίζει προς τα εκεί. Δεν βιάζεται, το ιστιοφόρο δεν σκίζει τα κύματα ως συνήθως, ο παφλασμός το κάνει να ταλαντεύεται σαν εκκρεμές. Φτάνοντας ακριβώς πάνω απο το πλεούμενο ξεκινά την κάθοδο προς το κατάρτι. Ξέρει τι ψάχνει και γρήγορα το ανακαλύπτει.  Τον άνθρωπο που βρίσκεται ξαπλωμένος στο κατάστρωμα με κλειστά μάτια και απολαμβάνει τον ήλιο και το θαλασσινό αεράκι. Κρώζει απαλά, δεν θέλει να τον ενοχλήσει αλλά να δηλώσει την παρουσία του. Ο άντρας ανοίγει τα μάτια του, αντικρίζει τον απρόσκλητο επισκέπτη και χαμογελά. Έχει κάτι παράξενο όμως αυτό το πουλί. Τον κοιτά επίμονα σαν να διαβάζει το μυαλό του. Θα τον περνούσαν για τρελό αλλά νομίζει ότι ακούει μία φωνή - την δική του άραγε ή του πουλιού- να του ψιθυρίζει "Θυμίσου"...

<< Σαν υπνωτισμένος ξετυλίγει το κουβάρι των αναμνήσεων, βλέπει να ζωντανεύουν ξανά μπροστά του πρόσωπα, ιστορίες, γεγονότα που τον έκαναν αυτό που ήταν. Κοίταξε πίσω του, προς τις Δαλματικές ακτές. Ανάμεσα σε εκατοντάδες απόκρημνους βράχους αυτός θα ορκιζόταν οτι μπορούσε ακόμα και απο τόσο μακριά να ξεχωρίσει τον δικό του. Γιατί δικός του; Επειδή ήταν ο μόνος απο την παρέα του που δεν φοβόταν να κάνει βουτιά απο τόσο ψηλά. Ακόμα και στην τρυφερή ηλικία των δέκα ο Ντίνο Ράτζα ήθελε να είναι ο πρώτος, να ξεχωρίζει και να μην ακολουθεί την πεπατημένη. Η μητέρα του όμως όπως όλοι οι γονείς, φοβόταν για τα επικίνδυνα "σπορ" που είχαν γοητεύσει τον γιό της. Για αυτό και κάποια μέρα που ο συνήθως απών - λόγω του επαγγέλματος του, οδηγός φορτηγού- σύζυγος της βρισκόταν στο σπίτι, ανέλαβε αυτός να μεταπείσει τον κανακάρη τους να διοχετεύσει την ενέργεια του σε ένα πιο ακίνδυνο άθλημα. Ο μικρός συμφώνησε και γράφτηκε στην ομάδα της γειτονιάς του την ΚΚ Dalvin και στο δικό της τσιμεντένιο γήπεδο το Mladezi ξεκίνησε να διδάσκεται τα μυστικά του μπάσκετ θέλοντας και εκεί να γίνει πρώτος.

Οι φήμες για το ταλέντο του έφτασαν στα αυτιά  και ενός θρύλου του γιουγκοσλαβικού μπάσκετ που προπονούσε την ομάδα καύχημα της πόλης. Το 1984 ο Κρέζιμιρ Τσόσιτς όταν είδε αυτοπροσώπως σε εκείνο το τουρνουά έναν μπασκετμπολίστα με ύψος 2.10 να διαλύει τους αντιπάλους του, εισηγήθηκε αμέσως στην διοίκηση της Γιουγκοπλάστικα την απόκτηση του. Ήταν όμως ο  "Μόκα" Σλαβνιτς αυτός που έριξε τον Ντίνο στα βαθιά νερά τον Δεκέμβριο του 85 σε ένα ματς με την Παρτιζάν.Την ίδια περίοδο, το κατώφλι της πρώτης ομάδας θα περνούσε και ένας ψιλολιγνος νεαρός, σχεδόν συνομίληκος του. Οι δύο τους κόλλησαν αμέσως και έγιναν το δίδυμο που θα τρομοκρατούσε τα ευρωπαϊκά παρκέ τα χρόνια που θα ακολουθούσαν. Η ομάδα όμως χρειαζόταν και τιμονιέρη μετά την αποχώρηση του Σλαβνιτς για την Ισπανία. Η επιλογή ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων και ο Ράτζα ήταν αυτός που τις εξέφρασε όταν μαθεύτηκε το όνομα του νέου τεχνικού. Ο άγνωστος βοηθός προπονητή του Ερυθρού Αστέρα, Μπόζινταρ Μάλκοβιτς μόλις 34 ετών θα αναλάμβανε να βάλει σε καλούπια τους ευλογημένους απο τον Θεό παίχτες του και να παρουσιάσει το μπάσκετ του 21ου αιώνα. Ο Ντίνο με την αφέλεια των 19 Μαιών του θα επικρίνει ανοιχτά τον Μάλκοβιτς θεωρώντας τον ως μαθητευόμενο μάγο που θα μάθαινε την δουλειά στις πλάτες τους. Ο "Μπόζα" που μάλλον τότε ήταν πιο διαλακτικός απο οσο τον μάθαμε αργότερα στα μέρη μας, θα απαντήσει στον αλαζόνα παίχτη του με το τρίπτυχο "Δουλειά, δουλειά, δουλειά". Και η δουλειά θα φέρει αποτελέσματα, τίτλους και θριάμβους και αυτά θα κάνουν τον Ράτζα να σεβαστεί τον προπονητή του και να μην τον αμφισβητήσει ποτέ ξανά.

Θα φέρει και την κλήση στην εθνική για το Ευρωμπάσκετ της Αθήνας. Ο Τσόσιτς που έχει βάλει τους "Πλάβι" σε διαδικασία ανανέωσης θα εμπιστευθεί τους " Διόσκουρους" της Γιουγκοπλάστικα και οι δύο πιτσιρικάδες θα ανέβουν στο τρίτο σκαλί του βάθρου. Πίσω στο Σπλίτ ο Μάλκοβιτς χτίζει το οικοδόμημα των Zûti και αφήνει ελεύθερα τα καθαρόαιμα του στην κούρσα του πρωταθλήματος. Τα παιδιά του θα κόψουν πρώτα το νήμα μπροστά απο ομάδες όπως η Παρτιζάν και η Τσιμπόνα του Ντράζεν. Ντίνο και Τόνι θα πάνε στην Σεούλ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες ως πρωταθλητές και θα επιστρέψουν με το ασημένιο μετάλλιο στις αποσκευές τους. Δεν υπάρχει χρόνος, ο "Μπόζα" περιμένει, στο μυαλό του όλο το καλοκαίρι δουλεύει την ευρωπαϊκή εξόρμηση. Ο Ντίνο βγαίνει απο τα στενά όρια της Γιουγκοσλαβίας και αντιμετωπίζει μερικές απο τις καλύτερες front lines της Ευρώπης συλλέγοντας μελανιές, εμπειρίες αλλά βάζοντας και αυτός δύσκολα στους αντιπάλους του που βλέπουν τον νεαρό με την απίστευτη τεχνική να σκοράρει με όποιον τρόπο θέλει, να τρέχει στον αιφνιδιασμό και να τελειώνει φάσεις με καρφώματα, να παίρνει ριμπάουντ με άνεση.

Η Γιουγκοπλάστικα έφτασε στο Μόναχο και άπαντες πίστευαν οτι το ταξίδι της έφτασε στο τέλος του.Αμ δε... Τα "Σκυλιά της Δαλματίας" δάγκωσαν στον ημιτελικό με τους Καταλανούς της Μπάρτσα και στον τελικό της 6ης Απριλίου παρατάχθηκε η Μακάμπι με την καλύτερη γραμμή ψηλών της Ευρώπης. Όταν ο Κοτλέμπα σφύριξε την λήξη του αγώνα, ο Ντίνο είχε πάρει το σκαλπ απο Μερσερ, Μαγκι και Μπάρλοου και αγκαλιά το Κύπελλο Πρωταθλητριών. Στην επιστροφή, το αεροπλάνο που μετέφερε τους θριαμβευτές αναγκάστηκε να κάνει κύκλους πάνω απο το αεροδρόμιο που είχε κλείσει απο τους οπαδούς της Γιουγκοπλάστικα που ήθελαν να αποθεώσουν τους ήρωες τους. Αρκετοί απο αυτούς θα αποθέωναν τον Ιούνιο στο Ζάγκρεμπ την εθνική ομάδα της χώρας τους και φυσικά τον Ράτζα που αποτελούσε βασικότατο γρανάζι της ανίκητης αρμάδας του Ίβκοβιτς. Πρωταθλητής Ευρώπης λοιπόν και με τον σύλλογο και με την Γιουγκοσλαβία, ο Ντίνο θα λάβει άλλη μία χαρά όταν οι θρυλικοί Μπόστον Σέλτικς τον επιλέγουν στον δεύτερο γύρο του ντραφτ το 1989 στο νούμερο 40.

Ο Ράτζα ενθουσιάζεται, θέλει να πάει άμεσα στην Βοστώνη και να ακολουθήσει τους συμπαίκτες του Πέτροβιτς, Ντίβατς και Πάσπαλι που επίσης έκαναν το υπερατλαντικό ταξίδι εκείνο το καλοκαίρι. Η Γιουγκοπλάστικα εννοείται ότι δεν θέλει να χάσει το κυριότερο περιουσιακό της στοιχείο και ισχυρίζεται πως ο παίχτης έχει υπογράψει συμβόλαιο μέχρι το 1992. Ο Μάλκοβιτς παίρνει το μέρος της ομάδας και φτάνει στο σημείο να ζητήσει απο την ομοσπονδία την επαναφορά του παλιού αθλητικού νόμου που βρισκόταν σε αδράνεια και απαγόρευε την έξοδο απο τα σύνορα των Γιουγκοσλάβων αθλητών αν δεν είχαν συμπληρώσει τα 26 τους χρόνια. Ράτζα και Γιουγκοπλάστικα θα τραβήξουν το σχοινί στα άκρα και στην προσπάθεια του ο παίχτης να φέρει προ τετελεσμένου την διοίκηση, θα υπογράψει μονοετές συμβόλαιο 500.000 δολλαρίων και θα ξεκινήσει προπονήσεις με τους Σέλτικς. Η ιδέα για την υπογραφή που εν τέλει αποδείχθηκε λανθασμένη, ανήκε στον General manager των Κελτών, τον Γιαν Βολκ.Για τον Αμερικανό, το επίπεδο του ευρωπαϊκού μπάσκετ ήταν ερασιτεχνικό, το ίδιο και τα οικονομικά του. Η έννοια "δελτίο" δεν υφίστατο για τον Βολκ και αφού είχε μαζί του τον παίχτη θεώρησε πως η υπόθεση ήταν κερδισμένη. Διαψεύσθηκε όμως απο το ίδιο το νομικό σύστημα της Αμερικής. Τον Σεπτέμβριο του 89, δικαστήριο της Μασαχουσέτης έκανε δεκτή την προσφυγή της Γιουγκοπλάστικα και κατοχύρωσε τα δικαιώματα του Ντίνο στους Γιουγκοσλάβους. Έπρεπε να βρεθεί η χρυσή τομή αφού ο Ντίνο δεν ήθελε να επιστρέψει στο Σπλίτ. Τελικά αυτό που συμφωνήθηκε ήταν ο παίχτης να παίξει στους Ζûti και την επόμενη αγωνιστική περίοδο και το καλοκαίρι του 90 να έμπαινε στο αεροπλάνο για την Βοστώνη.

Ο " άσωτος υιός" ξαναπάτησε το παρκέ της Arena Gripe και προς τιμήν του έδειξε πλήρως αφοσιωμένος στις υποχρεώσεις της ομάδας. Και στο τέλος ανταμείφθηκε ξανά με χρυσό. Η Ευρώπη υποκλίθηκε στα "τρομερά μωρά" του Μάλκοβιτς και η Μπαρτσελόνα έζησε ξανά το deja vu του Μονάχου εντός έδρας αυτή την φορά και ακόμα χειρότερα, σε έναν τελικό.Η Σαραγόσα ήταν η τελευταία παράσταση του Ντίνο με την κίτρινη φανέλα. Είχε τηρήσει το δικό του μέρος της συμφωνίας και η Γιουγκοπλάστικα τον άφησε ελεύθερο να διαπραγματευτεί με τους Σέλτικς. Προς γενική έκπληξη όμως, ο Ράτζα θεώρησε ότι είχε έρθει η ώρα να βγάλει χρήματα απο το μπάσκετ. Η εξωπραγματική πρόταση του Ιταλού μεγιστάνα Σεραφίνο Φερούτζι για πενταετές συμβόλαιο 18 εκατομμυρίων δολλαρίων (μιλάμε για το 1990) άφησε άφωνο τον Ντίνο και όταν ο επιχειρηματίας του κατέβαλε προκαταβολικά τον πρώτο χρόνο του μυθικού συμβολαίου, ο Γιουγκοσλάβος κατέφτασε στην Ρώμη για να φορέσει το στέμμα του Αυτοκράτορα. Στην Ιταλία θα "μυρίσει" άρωμα ΝΒΑ αφού θα βρεθεί στην ίδια ομάδα με παίκτες όπως ο Μάικλ Κούπερ και ο πρώην Bad Boy Ρίκι Μαχορν. Για να αποδώσουμε όμως τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, ήταν φανερό οτι στην Αιώνια Πόλη ο Ντίνο έπαιζε περισσότερο για τα στατιστικά του και την ατομική του προβολή. Ποτέ ξανά δεν θα ζούσε σε καμία ομάδα τα χρόνια του Σπλίτ.

Η πρώτη του σεζόν στα ιταλικά γήπεδα δεν θα του αποφέρει τίτλο παρά μόνο ατομικές διακρίσεις. Το καλοκαίρι  του 91 σε γνώριμα λημέρια, η εκπρόσωπος της χώρας που έπνεε τα λοίσθια χόρεψε τον τελευταίο χορό. Στην έδρα του, το Παλαεούρ,ο Ράτζα θα αγκαλιάσει για τελευταία φορά τους Σέρβους συμπαίκτες, τα αδέρφια του που μαζί κατέκτησαν τα πάντα. Όταν θα τους ξανασυναντούσε τίποτα δεν θα ήταν όπως τότε. Το επόμενο ραντεβού θα αργούσε τέσσερα χρόνια αφού η αποκλεισμένη απο την FIBA Σερβία δεν έδωσε το παρόν στους Ολυμπιακούς της Βαρκελώνης. Εκεί βρισκόταν μόνο η προσφάτως ανεξάρτητη Κροατία και φυσικά ο Ντίνο με το παράσημο του νικητή του Κυπέλλου Κόρατς. Ήταν η πρώτη φορά που θα έβλεπε ο ίδιος αλλά και θα έδειχνε στον μπασκετικό κόσμο τι μπορούσε να κάνει απέναντι στους αστέρες της Dream Team. Η κόντρα του με τους "εξωγήινους" τον σοκάρει, βλέπει οτι η διαφορά είναι χαώδης. Στον τελικό είναι ο κορυφαίος παίχτης της ομάδας του εναντίον των αχτύπητων Αμερικανών και ίσως εκείνη την στιγμή συνειδήτοποιεί οτι η Ευρώπη δεν έχει πια τίποτα να του προσφέρει και πως αν θέλει να γίνει καλύτερος, το πεπρωμένο του είναι στο ΝΒΑ.

Την τελευταία του χρονιά με την Ρόμα παρότι οι μέσοι όροι του σε πόντους και ριμπάουντ είναι οι υψηλότεροι του, είναι ηλίου φαεινότερον οτι το μυαλό του βρίσκεται στην Βοστώνη. Θα περιμένει υπομονετικά την λήξη της σεζόν και εκμεταλλευόμενος την οικονομική κατάρευση του Φερούτζι, θα σπάσει το συμβόλαιο του και ετοιμάζεται για μετακόμιση στην Μασαχουσέτη. Προέχει όμως η εθνική ομάδα και τα προκριματικά του Ευρωμπάσκετ 93 στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Η Κροατία προκρίνεται άνετα και μετά το τέλος του αγώνα με την Σλοβενία, η αποστολή ετοιμάζεται να πετάξει για Φρανκφούρτη και απο εκεί στο Ζάγκρεμπ. Μαζί τους όμως δεν βρίσκεται ο αρχηγός. Ο Ντράζεν Πέτροβιτς που δεν ήταν ποτέ φίλος των αεροπλάνων θα ταξίδευε οδικώς μαζί με την Ουγγαρέζα φίλη του. Αποχαιρέτησε τους συμπαίκτες του, δίνοντας ραντεβού για την επόμενη μέρα στην κροατική πρωτεύουσα. Γύρω στις 5.20 το απόγευμα της 7ης Ιούνιου και ενώ το αεροπλάνο προσέγγιζε το αεροδρόμιο, ο Ράτζα ένιωσε ένα περίεργο σφίξιμο και ασυναίσθητα κοιτάξε την ώρα στο χρυσό Ρολεξ που φορούσε στον καρπό του. Τα μεσάνυχτα χτύπησε το τηλέφωνο στο δωμάτιο του ξενοδοχείου. Ήταν ο Αλεξάντερ Πέτροβιτς που του μετέφερε την τραγική είδηση του θανάτου του "Μότσαρτ". Ο μεγάλος αδελφός, ο σκύλος που τους πρόσεχε, ήταν νεκρός. Χωρίς αυτόν, το μπάσκετ, η Κροατία, η ζωή δεν θα ήταν ποτέ ξανά ίδια. Στην κηδεία αυτός και ο Στόγιαν, τα δύο θηρία προσπαθούσαν να δώσουν κουράγιο σε ποιον πρώτα άραγε; Στην οικογένεια, στους συμπαίκτες τους, στους ίδιους τους εαυτούς τους. Το χρυσό Ρολεξ δεν το ξαναφόρεσε ποτέ. Έμεινε καδραρισμένο στον τοίχο του σπιτιού του και σταματημένο στις 5.20 Την ώρα που ο Θεός εκδικήθηκε τον Διάβολο και του έκλεψε τον γιο του.

Ο Ντίνο όπως και η υπόλοιπη ομάδα έπρεπε να κάνουν πέτρα την καρδιά τους και να αγωνιστούν στο Πανευρωπαϊκό και για τον Ντράζεν. Η διαλυμένη ψυχολογικά Κροατία κατάφερε να ανέβει στο τρίτο σκαλί του βάθρου κερδίζοντας στον τελικό των απογοητευμένων την εθνική μας. Αμέσως μετά την λήξη του Ευρωμπάσκετ, ο Ράτζα έκανε το μεγάλο βήμα. Και το έκανε την χειρότερη χρονική περίοδο. Οι Σέλτικς δεν είχαν καμία σχέση με την ομάδα της δεκαετίας του 80 όταν ήταν ίσως η καλύτερη ομάδα του ΝΒΑ. Ο οργανισμός προσπαθούσε να μάθει να ζει χωρίς τον Λάρυ αλλά και χωρίς τον ΜακΧέϊλ που αποσύρθηκε εκείνο το καλοκαίρι. Μόνο ο Chief Ρόμπερτ Πάρις παρέμενε στις επάλξεις αλλά στα 40 του πια, οι απαιτήσεις απο αυτόν ήταν περιορισμένες. Η Βοστώνη στήριζε τις ελπίδες της στον Ρέτζι Λιούις που ήταν ήδη All Star και στον νεοαφιχθέντα Κροάτη. Αλλά η ζωή είχε διαφορετικά σχέδια. Ο Ντίνο πρίν καλά καλά πατήσει το πόδι του στην Αμερική θα βρεθεί ξανά σε ένα περιβάλλον κυριολεκτικά νεκροταφείο. Στις 27 Ιουλίου 1993 ο Λιούις θα ξεψυχούσε σε ένα γήπεδο μπάσκετ, συνέπεια καρδιολογικού προβλήματος. Οι Σέλτικς θρηνούσαν και έπρεπε να μαζέψουν τα κομμάτια τους για την δύσκολη σεζόν που θα ακολουθούσε. Ο ρούκι Ράτζα ανέλαβε ευθύνες δυσανάλογες της μηδαμινής εμπειρίας του στο σκληρότερο πρωτάθλημα του κόσμου και ανταποκρίθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Απέναντι στους κυρίαρχους ψηλούς της λίγκας -μην ξεχνάμε οτι μιλάμε για την δεκαετία του 90- ο Ντίνο που είχε διδαχθεί απο τα μαθήματα της Βαρκελώνης, μπήκε στο ΝΒΑ με αέρα μπαρουτοκαπνισμενου βετεράνου. Οι Κέλτες του 93-94 ήταν σίγουρα μία κακή ομάδα που πάλευε για την είσοδο της στα πλέι οφ και ο 26χρονος Δαλματός πρόσφερε 16 πόντους και 8 ριμπάουντ μέσο όρο στην προσπάθεια αυτή. Η ομάδα τελικά δεν έπιασε τον στόχο αλλά ο Ντίνο αποζημιώθηκε με την επιλογή του στην δεύτερη πεντάδα των ρούκι παρέα με τον παλιόφιλο Τόνι. Μαζί πήγαν και στον γειτονικό Καναδά για το Μουντομπάσκετ, με την Κροατία να κατακτά ξανά το χάλκινο μετάλλιο. Η δεύτερη σεζόν του Ράτζα στην Αμερική κύλησε με πανομοιότυπο τρόπο με την πρώτη. Ξεκίνησαν όμως και τα προβλήματα με τα γόνατα του που τον άφησαν εκτός σε αρκετούς αγώνες. Οι Σέλτικς ενισχυμένοι απο την παρουσία του Ντομινίκ βελτίωσαν το ρεκόρ τους και πέρασαν στα πλέι οφ όπου γνώρισαν έναν γρήγορο αποκλεισμό στον πρώτο γύρο από το Ορλάντο. Τον Ιούνιο κρέμασε στον λαιμό του άλλο ένα μετάλλιο στο χρώμα του χαλκού, στο Ευρωμπάσκετ της Αθήνας που σημαδεύτηκε απο την αποχώρηση της Κροατικής ομάδας απο το βάθρο κατόπιν άνωθεν εντολής του Φράνιο Τούζμαν για να μην δουν τους κάποτε συμπατριώτες τους να υψώνουν στον ουρανό του ΟΑΚΑ το βαρύτιμο τρόπαιο.

Επιστροφή στην Βοστώνη για την τρίτη και πιο ώριμη σεζόν της καριέρας του στο ΝΒΑ. Τα νούμερα του είναι τέτοια που τον κάνουν να χτυπά την πόρτα του All Star Game. Η άσχημη πορεία των Σέλτικς αποσοβεί αυτό το ενδεχόμενο αλλά τα στατιστικά του δείχνουν οτι είναι ίσως ο κορυφαίος Ευρωπαίος του πρωταθλήματος. Μετά απο τρία χρόνια στα δύσβατα μονοπάτια του ΝΒΑ το παιχνίδι του έχει ωριμάσει. Δεν είναι πια μόνο ο ψηλός με την απαράμιλλη τεχνική και την εκπληκτική πλαστικότητα. Το κορμί του έχει δυναμώσει ώστε να αντέχει τις σκληρές επαφές. Ο Ντίνο δεν κάνει πίσω, βάζει μπροστά το σώμα του, δίνει και τρώει απίστευτο ξύλο και βγαίνει νικητής. Έχει καταφέρει να κερδίσει τον σεβασμό και την αναγνώριση, είναι πρωταγωνιστής και ηγέτης στην ομάδα του. Όλα μοιάζουν ιδανικά. Είναι όμως; Τον Ιανουάριο του 97 έρχεται η αρχή του τέλους για τον Ράτζα και την καριέρα του στην Βοστώνη. Τα καταπονημένα του γόνατα δεν αντέχουν και υποβάλλεται σε αρθροσκόπηση για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Θα χάσει σχεδόν όλη την σεζόν και θα φρενάρει την δεδομένη απόφαση του οργανισμού για την ανανέωση του συμβολαίου του. Όταν βρεθεί ξανά στις επάλξεις, οι συνθήκες έχουν αλλάξει άρδην. Ο νέος προπονητής Ρικ Πιτινο δεν είχε στα πλάνα του τον Κροάτη παρότι στις ιδιαίτερες συζητήσεις τους έλαβε την διαβεβαίωση οτι το όνομα του δεν εμπλέκεται σε σενάρια ανταλλαγής. Ο "Evil Emperor" άγνωστο για ποιον λόγο, δεν ενημέρωσε τον Ντίνο πως η ειλημμένη κοινή απόφαση της διοίκησης και δική του, ήταν να δωθεί ως αντάλλαγμα σε οποιοδήποτε πρόταση κρινόταν πιο συμφέρουσα. Αυτή που προκρίθηκε ήταν των Σιξερς που έδιναν στους Σέλτικς τα δικαιώματα του Κλάρενς Γουέδερσπουν. Ο Ράτζα πήγε στην Φιλαδέλφεια για να ολοκληρωθεί η ανταλλαγή αλλά αυτό δεν συνέβη λόγω της αποτυχίας του να περάσει τα ιατρικά τεστ. Το επιτελείο των Σιξερς "έκοψε" τον παίχτη εξαιτίας του χειρουργημένου γονάτου και η εισήγηση τους ήταν αρνητική καθώς η γνώμη τους ήταν δεν θα άντεχε τον ρυθμό των αγώνων του ΝΒΑ.

Η συμφωνία έπεσε στο κενό και ο χολωμένος απο την συμπεριφορά των Κελτών Ντίνο εξαγόρασε το υπόλοιπο του συμβολαίου και απο τις 16 Ιουλίου 1997 βγήκε στην αγορά προς αναζήτηση νέας μπασκετικής στέγης. Ο πλειοδότης και αυτός που ικανοποίησε τα θέλω ενός πραγματικού σούπερ σταρ όπως ο Κροάτης, ήταν ο Παναθηναϊκός. Ο Ντίνο ήρθε στα μέρη μας και το Τριφύλλι είχε βρει τον άνθρωπο που μετά απο 14 χρόνια θα του χάριζε ξανά το πολυπόθητο πρωτάθλημα. Στην Ελλάδα ευχαριστιέται ξανά το παιχνίδι, το μάτι του γυαλίζει. Η κλάση του είναι τόσο μεγάλη που κάνει αμέσως την διαφορά παρότι είναι φανερό πως παίζει στο 70% των δυνατοτήτων του. Η σχέση του με την εξέδρα περνάει διάφορα στάδια. Λατρείας αλλά και αποδοκιμασίας μετά τον αποκλεισμό της ομάδας στα ημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων απο την Ολύμπια Μιλάνο του Σιγάλα. Ο Κροάτης θα βγεί μπροστά και θα στρώσει στο κυνήγι τους εξαγριωμένους οπαδούς που κινήθηκαν απειλητικά εναντίον του Σούμποτιτς, στην "υποδοχή" της επιστροφής απο την Ιταλία. Αλλά επειδή ως γνωστόν είμαστε λαός των άκρων σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, θα γνωρίσει την αποθέωση στο τελευταίο ματς των τελικών με τον ΠΑΟΚ που θα ξαναβάλει στο χέρι του Παναθηναϊκού το σκήπτρο του πρωταθλητή.

Η επόμενη χρονιά με τα πράσινα ήταν το ίδιο επεισοδιακή με την προηγούμενη. Αυτή την φορά, ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος ήταν ο αυτουργός αλλά και το "θύμα" της έκρηξης του Ντίνο, όχι αδικαιολόγητα. Τον Μάρτιο του 99 ο Παναθηναϊκός κέρδισε στο ντέρμπι του ΟΑΚΑ τον Ολυμπιακό με 59-56 χωρίς να υπερκαλύψει το -10 του πρώτου γύρου. Ένας έξαλλος Γιαννακόπουλος εισέβαλε στα αποδυτήρια αναζητώντας τον Σούμποτιτς για να του ζητήσει τον λόγο που η ομάδα δεν επιτέλεσε τον στόχο της. Ήρθε όμως αντιμέτωπος με τον Ράτζα που υπερασπίστηκε ξανά τον προπονητή του. Πάνω στην ένταση τα πράγματα ξέφυγαν και οι μαρτυρίες αναφέρουν για μία ξεγυρισμένη γροθιά που προσγειώθηκε στο κεφάλι του γόνου της οικογένειας. Ο Παναθηναϊκός συνέχισε την πορεία του, έσπασε το πλεονέκτημα έδρας του αιωνίου αντιπάλου στον τρίτο αγώνα των τελικών και ο  Κροάτης σάλπισε την αντεπίθεση με τρίποντο απο την σέντρα στο τέλος του πρώτου ημιχρόνου. Οι Πράσινοι κέρδισαν ξανά το πρωτάθλημα, ο Ντίνο εσφιγγε τις γροθιές του ανεβασμένος στο τραπέζι της γραμματείας και ενώ οι υπόλοιποι γιόρταζαν τα επινίκια, αυτός μάζευε τις βαλίτσες του και έφευγε για το Σπλίτ.Το γυαλί που έσπασε η γροθιά του εκείνο το βράδυ του Μαρτίου δεν ξανακόλησε ποτέ και ο ίδιος χρειαζόταν ηρεμία μετά απο δύο χρόνια γεμάτα ένταση και απαιτήσεις. Το διάλειμμα δεν έμελε να κρατήσει για πολύ. Φορώντας την φανέλα της Ζαντάρ παρέμενε "ζεστός" και το καλοκαίρι του  2000 ο εγωισμός του τον οδήγησε ξανά στην Ελλάδα . Θέλοντας να αποδείξει πως δεν είναι "τελειωμένος" και έχει ακόμα πολύ μπάσκετ μέσα του, θα υπογράψει στον Ολυμπιακό.

. Οι Ερυθρόλευκοι εκείνης της περιόδου ήταν μία περίεργη ομάδα με αρκετούς βετεράνους, έναν άπειρο προπονητή αλλά με μεγάλους στόχους. Ο Ντίνο στα 33 του σίγουρα δεν βρισκόταν στην πρώτη του νεότητα αλλά ήταν άψογος επαγγελματίας και ήξερε να συντηρεί τον εαυτό του. Τα χρήματα που πήρε τα τίμησε, έπαιξε αγώνες ακόμα και με ενέσεις αλλά ο Ολυμπιακός έμεινε με άδεια χέρια. Ο Ράτζα αποχώρησε ξανά απο την Ελλάδα έχοντας κερδίσει τον απόλυτο σεβασμό.Η συνέχεια είχε Τσιμπόνα και KK Σπλίτ, εκεί που ξεκίνησαν όλα και εκεί που έκλεισαν όλα με ένα ακόμα πρωτάθλημα. Και το 2003 έριξε την αυλαία με τις αναμνήσεις να τον συνοδεύουν ως την επιτομή της ποιότητας στις θέσεις των ψηλών τα τελευταία 20 χρόνια. Ψηλός με αξεπέραστη τεχνική, πλαστικές κινήσεις, σχεδόν αέρινες. Με πλάτη ,με πρόσωπο, με σουτ κοντά και μακριά απο το καλάθι. Αλλά εκεί που έμοιαζε ανίκητος ήταν το low post. Ήταν κτήμα του, το δικό του βασίλειο και είχε χίλιες κινήσεις  για να εκθέσει τον αμυντικό. Πραγματικά ένας καλλιτέχνης της ρακέτας, ένας ποιητής>>...

Σήκωσε ξανά το κεφάλι του. Ο γλάρος βρισκόταν ακόμα εκεί. Τον κοιτούσε το ίδιο έντονα όπως την πρώτη φορά. Άκουσε πάλι μέσα του την φωνή. "Λοιπόν Ντίνο τι λες; Είσαι ικανοποιημένος"; Έγνεψε καταφατικά. "Ναι, είμαι. Έκανα πραγματικότητα τα όνειρα μου, αξιοποίησα το χάρισμα που μου έδωσε ο Θεός, διδάχτηκα και δίδαξα, κέρδισα τίτλους, χρήματα, δόξα. Πολέμησα στα γήπεδα, πόνεσα, έπεσα και σηκώθηκα ξανά. Το ταξίδι μου ήταν όμορφο και τώρα που έχει φτάσει στο τέλος του μπορώ να στο πω. Είμαι ο Ντίνο Ράτζα, είμαι σπάνιος, ήμουν μοναδικός"...