Ο "Γιος του Διαβολου" που εγινε Αγγελος

Εκείνο το απόγευμα της 9ης Ιουλίου 2001 στο Σπλίτ, 150000 Κροάτες είχαν συγκεντρωθεί στην κεντρική πλατεία για να αποθεώσουν τον τενίστα Γκόραν Ιβανίσεβιτς που είχε κατακτήσει το τουρνουά του Γουιμπλεντον. Ξαφνικά το πλήθος θα αρχίσει να παραληρεί. Τι είχε συμβεί; Σε μία απροσμενη κίνηση ο Ιβανίσεβιτς θέλοντας να αποτίσει φόρο τιμής θα βγάλει την μπλούζα που φορούσε φανερώνοντας την γνώριμη γαλάζια εμφάνιση των New Jersey Nets με το νούμερο 3 στην πλάτη. Ήταν η φανέλα του μεγαλύτερου αθλητικού ήρωα στην ιστορία αυτής της μικρής χώρας, του αλησμόνητου Ντράζεν Πέτροβιτς. Και όταν ο γιος του Σερβου Γιόβαν και της Κροάτισας Μπισέρκα έγινε θυσία στον Μολώχ της ασφάλτου, ολόκληρη η Κροατία τον έκλαψε σαν δικό της παιδί.

Ξεκινώντας να γράψω αυτό το κείμενο για τον Μότσαρτ είχα την αμφιβολία αν θα μπορέσω να αποδώσω το μέγεθος της μπασκετικής ευφυΐας του και της κληρονομιάς που άφησε όταν το νήμα της ζωής του κόπηκε τόσο άδικα. Αυτή η ζωή που είχε ως αφετηρία τη μικρή πόλη του Σιμπενικ, εκεί που ο Ντράζεν σε ηλικία πέντε χρονών θα πάρει σαν δώρο από τον αδερφό του Αλεξάντερ την πορτοκαλί μπάλα που έμελλε να γίνει ο μεγαλύτερος έρωτας του και αυτός θα της παρέμενε πιστός μέχρι το τέλος. Η ένταξη του στην τοπική ομάδα της Σιμπένκα έμοιαζε μονόδρομος. Οι ιστορίες για τον νεαρό με το άφρο μαλλί που είχε τα κλειδιά του γηπέδου και κάθε μέρα στις 6 το πρωί βρισκόταν στο παρκέ σουτάροντας 500 φορές με σβηστά τα φώτα, ακροβατούν πια μεταξύ αλήθειας και θρύλου. Ήδη από τα 15 του θα βρεθεί στην πρώτη ομάδα της Σιμπένκα που μόλις έχει κερδίσει την άνοδο για την πρώτη κατηγορία του Γιουγκοσλαβικού πρωταθλήματος. Μέσα σε τέσσερα χρόνια όλη η Γιουγκοσλαβία και η Ευρώπη θα μάθει για αυτόν τον πιτσιρικά που οδηγεί την ομάδα του στις καλύτερες στιγμές της μικρής ιστορίας της  με επιστέγασμα τους δύο συνεχόμενους τελικούς του Κορατς (1982, 83) όπου η Λιμοζ θα αποδειχθεί ανυπέρβλητο εμπόδιο. Όμως εντός συνόρων η Σιμπένκα με ηγέτη τον Πέτροβιτς θα κάνει τη μεγάλη έκπληξη το 1983 και θα κατακτήσει τον τίτλο. Πως; Στο τελευταίο παιχνίδι των τελικών με αντίπαλο την Μπόσνα Σαράγεβο,  ο Ντράζεν θα πετύχει σε νεκρό χρόνο δύο βολές και θα της. χαρίσει το πρωτάθλημα. Οι πανηγυρισμοί όμως θα κρατήσουν ελάχιστα. Την επόμενη ημέρα με μία αμφιλεγόμενη απόφαση η Γιουγκοσλαβική Ομοσπονδία θα διατάξει την επανάληψη του αγώνα στο ουδέτερο γήπεδο του Νόβισαντ προφασιζόμενη σοβαρά διαιτητικά λάθη. Η Σιμπένκα θα αρνηθεί και ο τίτλος θα καταλήξει στην Μπόσνα.Η χρονιά θα κλείσει χωρίς κάποιο τρόπαιο σε συλλογικό αλλά και εθνικό επίπεδο αφού η Γιουγκοσλαβία θα  κατακτήσει την έβδομη μόλις θέση στο Ευρωμπασκετ της Γαλλίας.

Ο Ντράζεν θα παραμείνει στη Σιμπένκα και την επόμενη χρονιά και αφού κατακτήσει με τη Γιουγκοσλαβία το χάλκινο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες, θα ακολουθήσει τα βήματα του Αλεξάντερ και θα  γίνει μέλος της Τσιμπόνα. Στο Ζάγκρεμπ το παιχνίδι του θα ωριμάσει και θα προσφέρει απλόχερα στιγμές μαγείας. Τα ρεκόρ σκοραρισμάτος παραμένουν ακόμα και σήμερα ακατάρριπτα, με αποκορύφωμα το παιχνίδι της 5ης Οκτωβρίου 1985 με αντίπαλο την Ολύμπια Λιουμπλιάνα.  Σε αυτό το ματς ο Μότσαρτ σημείωσε 112(!!!) πόντους με εκπληκτικά ποσοστά. Την ίδια αγωνιστική περίοδο δεν παρέλειψε να εκτελέσει την παλιά αγαπημένη Σιμπένκα με 56 πόντους και φυσικά να παραδεχτεί με κυνισμό ότι θα το ξαναέκανε χωρίς κανέναν ενδοιασμό. 

Η χρυσή διετία 1985-86 της Τσιμπόνα με τα δύο συνεχόμενα Κύπελλα Πρωταθλητριών θα σημάνει και την εκτόξευση του Ντράζεν στην ελίτ του Ευρωπαϊκού μπάσκετ. Οι Μπλεϊζερς  τον τσεκάρουν αρκετές φορές και αποφασίζουν να τον επιλέξουν στο νούμερο 60 του "καταραμένου" ντραφτ του 1986. Το καλοκαίρι στο Μουντομπάσκετ της Ισπανίας, θα είναι ο κορυφαίος παίκτης της ομάδας του Τσοσιτς αλλά θα περιοριστεί σε άλλο ένα χαλκινο μετάλλιο μετά το κάζο στον ημιτελικό της Μαδρίτης. Ξεκινώντας η σεζόν 1986-87 θέλει να αποδείξει ότι είναι ο καλύτερος Ευρωπαίος μπασκετμπολίστας. Παραδόξως στο πρωτάθλημα αυτός και η Τσιμπόνα θα πέσουν θύμα μιας μεγάλης έκπληξης και θα αποκλειστούν στα ημιτελικά από τον Ερυθρό Αστέρα που στην άκρη του πάγκου του κάθεται ο γνώριμος από τα χρόνια της Σιμπένκα, Βλαντο Τζούροβιτς. Θα αποζημιωθεί όμως με ακόμα έναν ευρωπαϊκό τίτλο, το Κύπελλο Κυπελλούχων και θα έρθει στην Ελλάδα για το Ευρωμπάσκετ έτοιμος να ανέβει στην κορυφή του βάθρου. Αλλά ένας βραχύσωμος Έλληνας γκαρντ που βάζει κάθε βράδυ φωτιά στα καλάθια θα τον νικήσει δύο φορές και θα τον στείλει απογοητευμένο να παίξει ξανά για το χαλκινο μετάλλιο.

H επιστροφή στη Γιουγκοσλαβία για την τελευταία χρόνια με τη φανέλα της Τσιμπονα δεν θα τελειώσει επιτυχημένα εξαιτίας της εμφάνισης της Γιουγκοπλάστικα, είναι όμως φανερό πια ότι τα σύνορα της Γιουγκοσλαβίας είναι πολύ στενά για τον Ντράζεν. Η Βασίλισσα της Ευρώπης επιθυμεί διακαώς τη μεταγραφή του αλλά βρίσκει εμπόδιο τη Γιουγκοσλαβική Ομοσπονδία που δεν επιτρέπει στους διεθνείς παίκτες της να φεύγουν στο εξωτερικό αν δεν έχουν συμπληρώσει τα 28 τους χρόνια. Και ο Πέτροβιτς είναι μόλις 24. Τελικά,  με την κατάλληλη συμπεριφορά στους σωστούς ανθρώπους (οι φήμες μιλούσαν για δύο εκατομμύρια δολάρια) θα δωθεί η άδεια στον Μότσαρτ που αμέσως μετά τους Ολυμπιακούς της Σεούλ θα γίνει ο Βασιλιάς της Μαδρίτης με το ανάλογο ηγεμονικό συμβόλαιο. Με τη φανέλα της Ρεαλ στις 14 Μαρτίου 1989 θα δώσει ένα από τα πιο σπουδαία ρεσιτάλ που είδαμε ποτέ. Στο παρκέ του ΣΕΦ σε έναν τελικό που όσοι τον είδαν δεν πρόκειται να τον ξεχάσουν ποτέ, δύο από τα πιο γρήγορα πιστόλια του παγκόσμιου μπάσκετ, ο Πέτροβιτς και ο  "Πελέ του μπάσκετ" ο Όσκαρ Σμιντ, εκείνο το βράδυ πυροβολούσαν ασταμάτητα. 62 για τον "Πέτρο" 44 για τον Όσκαρ, τελικό αποτέλεσμα 117-113 και ο τίτλος στη Ρεάλ.

Ίσως ήταν το ματς που ο Ντράζεν συνειδητοποίησε ότι δεν έχει τίποτα άλλο να αποδείξει στην Ευρώπη και έπρεπε να κάνει το άλμα για το ΝΒΑ. Προέχει όμως η εθνική ομάδα και το Ευρωμπασκετ που θα φιλοξενηθεί στην Γιουγκοσλαβία. Ηγέτης της σπουδαιοτερης ευρωπαϊκής ομάδας όλων των εποχών, θα παίξει το καλύτερο μπάσκετ της καριέρας του σε αυτό το τουρνουά. Κάθε βράδυ θα είναι μία πραγματική παράσταση και ο "Μότσαρτ" θα ενορχηστρώνει με αψεγάδιαστο τρόπο τη μελωδία των παιδιών του Ίβκοβιτς. Ο θρασύς Έλληνας που έχει το παρατσούκλι  "Γκάνγκστερ"  αυτή τη φορά δεν θα καταφέρει να τον νικήσει και το χρυσό μετάλλιο θα λάμπει στο στήθος του. Πάνω στο βάθρο των νικητών οι δυο τους που σέβονται απεριόριστα ο ένας τον άλλον συζητούν για το πόσο ωραίο θα ήταν να παίζουν στην ίδια ομάδα. Σίγουρα εκείνη τη στιγμή οι θεοί του μπάσκετ χαμογέλασαν...

Έχει έρθει η ώρα όμως για το άλμα στον πλανήτη ΝΒΑ. Οι Μπλεϊζερς θα εξαγοράσουν το υπόλοιπο του συμβολαίου του με τη Ρεάλ και θα ταξιδέψει στο Πόρτλαντ για να ενταχθεί στην ομάδα. Τα πράγματα όμως δεν θα είναι όπως τα περιμένει. Ο Ρικ Έιντελμαν του δείχνει με όλους τους τρόπους ότι δεν τον υπολογίζει και στηρίζεται εξ ολοκλήρου στους δύο All Star γκαρντ, τον Τέρι Πόρτερ και τον Κλάιντ Ντρέξλερ. Τα scouting reports των Αμερικανών τον περιγράφουν λανθασμένα ως στατικό σουτερ που βγαίνει από τα σκριν χωρίς τη δυνατότητα δημιουργίας προσωπικών φάσεων. Ο προπονητής δεν τον εμπιστεύεται και δεν του δίνει παιχνίδια ώστε να μπορέσει να βρει ρυθμό. Οι Μπλεϊζερς είναι μία ομάδα που πάνε για πρωτάθλημα και ο προπονητής δεν είναι διατεθειμένος να ασχοληθεί παραπάνω με τον νεαρό Γιουγκοσλάβο που του "φόρτωσαν". Ο Ντράζεν συνηθισμένος από την Ευρώπη που τα πάντα περνούσαν από τα χέρια του, πιστεύει ότι ο Έιντελμαν δεν τον σέβεται. Πότε μέσα στη χρονιά δεν κατάφεραν να βρουν σημείο σύγκλισης. Μόνη παρηγοριά για τον Πέτροβιτς για άλλη μία φορά είναι η εθνική ομάδα και το χρυσό στο Μουντομπασκετ της Αργεντινής. Θα επιστρέψει στο Πόρτλαντ με την ελπίδα μεγαλύτερης ενεργής συμμετοχής. Δυστυχώς για αυτόν ο χρόνος του θα περιοριστεί ακόμα περισσότερο και τα χειρότερα ακόμα δεν έχουν έρθει. Η άφιξη του Ντάνι Εϊντζ θα τον θέσει οριστική στην άκρη του πάγκου. Αρχίζει να σκέφτεται πολύ σοβαρά την επιστροφή στην Ευρώπη. Ευτυχώς για αυτόν θα εμφανιστούν οι Nets και μέσω τριπλής ανταλλαγής θα θα βρεθεί στο New Jersey. Στα χέρια του δασκάλου Τσακ Ντειλι θα αρχίσει να θυμίζει τον παίχτη που ξετρέλλαινε την Ευρώπη. Και την επόμενη χρονιά θα δείξει τις πραγματικές του δυνατότητες. Με μέσο όρο πόντων 20.6 και ποσοστό ευστοχιας 51 %θα είναι πρώτος ανάμεσα στους γκαρντ. Μαζί με τον Ντέρικ Κόλεμαν και τον Κένι Άντερσον θα οδηγήσουν τους Nets στα play off μετά από 7 χρόνια και ο ρόλος  του στην ομάδα είναι κομβικός. Όλοι στο ΝΒΑ αναγνωρίζουν την αξία του και περιμένουν την επόμενη χρονιά για να διαπιστώσουν αν ήταν ένα πυροτέχνημα. Ο Ντράζεν το ξέρει και ετοιμάζεται σωματικά και πνευματικά. Πρώτα όμως πρέπει να αντιμετωπίσει μια νέα πρόκληση. Η πατρίδα που γεννήθηκε και μεγαλουργησε, η Γιουγκοσλαβία δεν υπάρχει πια. Η νέα πατρίδα η Κροατία τον καλεί και ο Πέτροβιτς θα την πάρει από το χέρι και θα την οδηγήσει στον τελικό της Βαρκελώνης με αντιπάλους τους Dream Teamers. Θα δείξει ακόμα μια φορά ότι ανήκει στους καλύτερους. Και θα το επιβεβαιώσει τη σεζόν 92-93, την κορυφαία του στο ΝΒΑ. Το τέλος της θα τον βρει να έχει ψηφιστεί μέλος της 3ης καλύτερης πεντάδας, πίσω μόνο από τον Μάικλ και τον Ντούμαρς και πάνω από παίχτες όπως ο Ρετζι Μίλερ, ο πρώην συμπαίκτης Κλάιντ Ντρέξλερ και ο Μιτς Ρίτσμοντ. Παρόλα αυτά δεν κλήθηκε στο All Star Game και δικαίως αρνήθηκε τη συμμετοχή του στον διαγωνισμό τριποντων. Σε ηλικία 29 χρονών είχε κατακτήσει το ΝΒΑ με το ταλέντο  και το πείσμα του. Οι Nets όμως καθυστερούν χαρακτηριστικά να του προσφέρουν νέο συμβόλαιο και ο Ντράζεν δεν κρύβει τον εκνευρισμό του. Θα ταξιδέψει στην Ευρώπη για να παίξει με την εθνική στα προκριματικά του Ευρωμπασκετ 93 στο Βροτσλαβ της Πολωνίας. Κάπου εκεί θα δεχθεί την προσφορά του Παύλου Γιαννακοπουλου για τριετές συμβόλαιο 9 εκατομμυρίων δολαρίων. Ο Μότσαρτ δεν κρύβει τον ενθουσιασμό για την προοπτική να παίξει με τον Γκαλη και τον Βρανκοβιτς και υπόσχεται στον πρόεδρο του Παναθηναϊκού να απαντήσει μετά το τέλος των προκριματικων. Η προσωπική μου άποψη; Είχε ήδη αποφασίσει να υπογράψει στο Τριφύλλι. Και αν συνέβαινε αυτό απλά θα ψάχναμε για τον δεύτερο. Δεν τολμώ να φανταστώ τι θα βλέπαμε με τον Γκανγκστερ και τον Ντράζεν στο παρκέ... 

Ας επιστρέψουμε όμως στο Βρότσλαβ. Το τελευταίο φύλλο αγώνα της 6ης Ιουνίου 1993 με αντίπαλο τη Σλοβενία του παλιού συμπαίκτη Γιούρι Ζντοβτς, θα καταγράψει δίπλα στο όνομα Πέτροβιτς 30 πόντους. Κανείς από όσους βρέθηκαν εκείνη τη μέρα στο γήπεδο δεν ήξερε ότι μπροστά του γραφόταν ιστορία. Ήταν το Ρεκβιεμ του Μότσαρτ, η τελευταία εμφάνιση ενός θρύλου. Λίγες ώρες μετά η αποστολή της εθνικής πέταξε για Φρανκφούρτη μιας και εκεί υπήρχε ανταπόκριση για Ζαγκρεμπ. Ο "Πέτρο" που ποτέ δεν ήταν φίλος των αεροπλάνων ζήτησε από τον Σκάνσι να ταξιδέψει οδικώς. Η Ουγγαρέζα φίλη του Κλάρα Ζελάντζι τον περίμενε. Μαζί τους στο αυτοκίνητο επιβιβάστηκε και η Τουρκάλα μπασκετμπολίστρια Χιλαλ Εντεμπαλ. Σαν όλα να είχαν συνομωτησει εναντίον του, ο Ντράζεν διαπίστωσε ότι εκείνη τη μέρα είχε λήξει το δίπλωμα του. Επέλεξε να κάτσει στη θέση του συνοδηγού και κουρασμένος όπως ήταν γρήγορα αποκοιμήθηκε. Την ίδια ώρα ο Ντινο  Ράτζα κοίταξε από το παράθυρο του αεροπλάνου τον ουρανό του Ζαγκρεμπ που συννέφιασε απότομα. Ένιωσε ένα άσχημο προαισθημα και κοίταξε το ρολόι του.  Ηταν λίγο μετά τις 5 το απόγευμα και το κόκκινο Golf κινούνταν στο βρεγμένο οδοστρωμα της  Autobahn Μονάχου - Νυρεμβέργης. Στην απέναντι λωρίδα ο οδηγός ενός φορτηγού θα κάνει έναν απότομο ελιγμό στην προσπάθεια του να αποφύγει ένα σταματημενο αυτοκίνητο.  Λόγω της ολισθηρότητας θα σπάσει τη διαχωριστική νησιδα, θα περάσει στο αντίθετο ρεύμα και θα ακινητοποιηθεί. Η Ζελάντζι δεν θα προλάβει να αντιδράσει και το Golf θα συγκρουστεί με το βαρύ όχημα. Ο Ντράζεν που δεν φορούσε ζώνη εκτοξεύθηκε από το παρμπρίζ πάνω στο φορτηγό βρίσκοντας ακαριαίο θάνατο.

Το ημερολόγιο έδειχνε 7 Ιουνίου του 1993, όταν στις 5.20 το απόγευμα ο "Γιός του Διαβόλου" ταξίδεψε για τη γειτονιά των Αγγέλων. Πέρασαν ώρες μέχρι ένας Γερμανός αστυνομικός καταφέρει να αναγνωρίσει ποίος ήταν ο νεκρός άντρας με τα μαύρα αθλητικά παπούτσια. Αμέσως ειδοποιηθηκε η οικογένεια και η Κροατική Ομοσπονδία. Παγκόσμιο σοκ επικράτησε στην είδηση του τραγικού θανάτου του. Η κηδεία του στο Ζαγκρεμπ μετατράπηκε σε λαϊκό προσκύνημα και ο τόπος της ταφής του στο κοιμητήριο Μιρογκόι συγκεντρώνει από τότε χιλιάδες επισκέπτες που θέλουν να αφήσουν ένα λουλούδι, υποκλινόμενοι στο μεγαλείο του Μότσαρτ. Ο Ντράζεν έφυγε πολύ νωρίς και ίσως για αυτό βιάστηκε να τα κάνει όλα γρήγορα σαν να γνώριζε ότι ο χρόνος του ήταν λίγος. Ήταν εγωιστής, αληταράς και εριστικός μέσα στο γήπεδο, αλλά πείτε μου έναν μεγάλο παίχτη που δεν ήταν έστω ένα από όλα αυτά. Ήταν ο καλύτερος και το ήξερε για αυτό δεν φοβήθηκε ποτέ κανέναν. Ακόμα και αυτόν τον GOAT όπως ο ίδιος έχει παραδεχθεί "Είχαμε μερικές καλές μονομαχίες στο παρελθόν. Μου άρεσε να παίζω εναντίον του γιατί ποτέ δε με φοβήθηκε και πάντα με κοίταγε στα μάτια"... Αυτός ήταν ο Ντράζεν. Ο ακατανίκητος ήρωας με το σπάνιο ταλέντο. Η μπάλα ήταν η μπαγκετα του και αυτός την ήθελε πάντα στα χέρια του για να διευθύνει την ορχήστρα του έχοντας συνθέσει στο μυαλό του τις αξέχαστες μελωδίες του.