1955: Γεννιέται ο James Edwards. Ένας ψηλός με σχεδόν 20 χρόνια καριέρα στο ΝΒΑ και τρία πρωταθλήματα. Σε ένα εκ των οποίων μάλιστα - με τους Pistons το 1990 - ήταν βασικό στέλεχος της ομάδας.
Παρακαλώ περιμένετε...
Του Αντρέα Τσεμπερλίδη
Ο επισκέπτης και ο φίλαθλος που εισέρχεται στο Pallacio de Deportes για πρώτη φορά, ασυναίσθητα σηκώνει το κεφάλι του προς την οροφή του γηπέδου αντικρίζοντας τα λάβαρα με τα δεκάδες τρόπαια που έχει κατακτήσει στην μεγαλειώδη πορεία της σε Ισπανία και Ευρώπη η θρυλική Ρεάλ. Ανάμεσα τους δεσπόζει και μία φανέλα με τον αριθμό 10, η μοναδική που η Βασίλισσα απέσυρε στα τόσα χρόνια της ιστορίας της. Και αν κάποιος αναρωτηθεί γιατί απο τους εκατοντάδες μπασκετμπολίστες που αγωνίστηκαν με τα blanco με αρκετούς από αυτούς να είναι πραγματικοί σούπερ σταρ οι Μαδριλένοι επέλεξαν τη συγκεκριμένη φανέλα ώστε να μη φορεθεί ποτέ ξανά, η απάντηση είναι εύκολη. Γιατί ο άνθρωπος που την τίμησε για δύο περιόδους ενσωμάτωνε όλα τα στοιχεία που οι οπαδοί της λάτρεψαν σε αυτόν. Αγωνιστικότητα, πάθος για τη νίκη, άρνηση της ήττας, μάχη μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο.
Με αυτά τα χαρακτηριστικά αλλά και το πηγαίο ταλέντο του, ο Φερνάντο Μαρτίν είχε ήδη κερδίσει μια θέση στην καρδιά των φιλάθλων, προτού το τραγικό τέλος του τον αναγάγει στη σφαίρα του θρύλου. O Μαρτίν ήταν απο αυτούς τους πραγματικούς αθλητές που απο τη φύση τους ήταν γεννημένοι για αρκετά σπορ. Κολύμβηση - με διακρίσεις -, χάντμπολ και πινγκ πονγκ ταυτόχρονα με το μπάσκετ ήταν τα αθλήματα που διέπρεπε ο βέρος Καστιγιάνος Φερνάντο μέχρι την ηλικία των 17. Τότε, το 1979 ως μπασκετμπολίστας της Εστουντιάντες κλήθηκε στην Εθνική Ισπανίας για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Παίδων της Δαμασκού. Ο προπονητής που στο μέλλον θα έψαχνε τρόπους να τον σταματήσει, ο Αΐτο Γκαρθία Ρενέσες, έτριβε τα χέρια του βλέποντας τον Μαρτίν να κυριαρχεί στις δύο ρακέτες και να οδηγεί την Ισπανία στο χάλκινο μετάλλιο.Ίδια ιστορία και στο Ευρωμπάσκετ Εφήβων της επόμενης χρονιάς στη Γιουγκοσλαβία.
Μετά απο δύο χρονιές στη βασική πεντάδα της Εστουντιάντες, το νέο διαμάντι του ισπανικού μπάσκετ ήταν έτοιμος για το επόμενο βήμα. Η Ρεάλ κινήθηκε γρηγορότερα απο όλους τους μεγάλους που έριζαν για την απόκτηση του χωρίς να υπολογίζει τις φήμες που έφεραν την Μπανταλόνα να έχει υπογράψει προσύμφωνο με τον παίχτη και ο Φερνάντο που είχε ήδη πάρει το βάπτισμα του πυρός και με τη μεγάλη εθνική απο τις 13 Μαΐου του 1981, έγινε μέλος της ομάδας και συμπαίχτης με μεγάλες μορφές όπως ο Κορμπαλάν, ο Μπράμπεντερ και ο Ιτουράγια. Με παρτενέρ στη ρακέτα τον Φερνάντο Ρομάι, ο νεαρός θα κατακτήσει το πρώτο απο τα τέσσερα πρωταθλήματα της καριέρας του και θα δώσει στον Ντίαζ ένα έξτρα όπλο στη μάχη για το Μουντομπάσκετ της Κολομβίας και την παρολίγο άνοδο στο βάθρο. Ο 20χρονος Ισπανός θα πετύχει 21 πόντους στον μικρό τελικό αλλά οι Γιουγκοσλάβοι θα κερδίσουν με ένα καλάθι διαφορά.
Είχε μπει για τα καλά στο μονοπάτι των μεγάλων εμφανίσεων και οι προβολείς ήταν πια στραμμένοι πάνω αφού θεωρούνταν το επόμενο μεγάλο αστέρι του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Δεν θα διαψεύσει κανέναν απο τους θαυμαστές του και θα αρχίσει να χτίζει την μπασκετική του παράδοση σαν να ήξερε το μέλλον του. Ήθελε τίτλους και μετάλλια και μέχρι το 86 κατέκτησε σχεδόν τα πάντα. Με τη Furia Rojaτο ασημένιο στο Ευρωμπάσκετ του 83 και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 84 και με τη Ρεάλ τρία συνεχόμενα πρωταθλήματα απο το 84 μέχρι το 86 καθώς και το Κυπελλούχων στον τελικό της Οστάνδης. Στη βελγική πόλη, η μάχη του με τον Ντίνο Μενεγκίν της Ολύμπια Μιλάνο είναι απο αυτές που έγραψαν ιστορία στα κιτάπια των τελικών των ευρωπαϊκών διοργανώσεων. Ο πολύπειρος Ντίνο τα βρήκε σκούρα με τον νεαρό που δεν "μάσησε" απο τους αγκώνες του Ιταλού και τον αντιμετώπισε με τον ίδιο δυναμικό τρόπο παίρνοντας έτσι τη ρεβάνς για τον χαμένο τελικό του 83 στη Ναντ. Ενδιάμεσα ο Φερνάντο και η Ρεάλ θα κάνουν μια αποτυχημένη προσπάθεια για το 8ο Κύπελλο Πρωταθλητριών αλλά το 1985 το παρκέ του ΣΕΦ άνηκε στον Ντράζεν και την Τσιμπόνα.
Μετά το πρωτάθλημα του 86 και το Μουντομπάσκετ που έγινε στην Ισπανία, ο 24χρονος Μαρτίν που στην πενταετή θητεία του στη Μαδρίτη είχε ήδη καταφέρει να μπει στην ελίτ των καλύτερων παιχτών του ευρωπαϊκού μπάσκετ, έκρινε ότι ήταν ώριμος για το ταξίδι στην κοιτίδα του αθλήματος. Αυτό το ταξίδι ήθελε να το πραγματοποιήσει απο το 1985, χρονιά που οι Νετς τον επέλεξαν στο νούμερο 38 του ντραφτ. Η πτήση της Iberia της 21ης Αυγούστου είχε γραμμένο το όνομα του στον κατάλογο των επιβατών. Ο Φερνάντο που είχε καθυστερήσει, δανείστηκε τη Μercedes του προπονητή της εθνικής του Αντόνιο Ντίαζ Μιγκέλ. Το ατύχημα που συνέβη στον δρόμο για το αεροδρόμιο, τον άφησε χωρίς κάποιον σοβαρό τραυματισμό αλλά ανέβαλε κατά έναν χρόνο την συμμετοχή του στον μαγικό κόσμο. Όταν τελικά πήγε στην Αμερική, το έκανε ως ελεύθερος αφού οι Νετς δεν είχαν κρατήσει τα δικαιώματα του και ο Φερνάντο υπέγραψε συμβόλαιο με τους Μπλέϊζερς γενόμενος ο δεύτερος Ευρωπαίος που θα έπαιζε στο ΝΒΑ και δεν είχε φοιτήσει σε κολλέγιο μετά τον Βούλγαρο Γκέοργκι Γκλούτσκοφ.
Η καταγραφή των πεπραγμένων του δεν θα πιάσει ούτε πέντε γραμμές. Οι Ευρωπαίοι μπασκετμπολίστες εκείνη την εποχή, φαινόντουσαν στους Αμερικανούς σαν ένα άγνωστο εξωτικό φρούτο που δίσταζαν να δαγκώσουν. Η λέξη σκεπτικισμός είναι μία "ευγενική" άποψη για το πως αντιμετώπισαν τον Μαρτίν στο Πόρτλαντ. Ο προπονητής Μάικ Σούλερ εμπιστεύθηκε έναν απο τους καλύτερους Ευρωπαίους ψηλούς σε 25 αγώνες για 147 λεπτά. Αυτό νομίζω τα λέει όλα για το πέρασμα του απο το ΝΒΑ. Οι τραυματισμοί και η νοσταλγία για την πατρίδα συνετέλεσαν και αυτά αποφασιστικά και ο ήρωας μας επαναπατρίστηκε το καλοκαίρι του 87.
Η Ρεάλ άνοιξε την αγκαλιά της για το αγαπημένο της παιδί και ο Φερνάντο τα φτερά του για νέους θριάμβους. Η δεύτερη θητεία στην ομάδα της καρδιάς του ήταν εξίσου επιτυχημένη με την πρώτη. Όχι τόσο σε ισπανικό επίπεδο αφού συνέπεσε με την άνοδο της Μπαρτσελόνα -οι μονομαχίες του με τον Όντι Νόρις θρυλικές με τον Αμερικανό να παραδέχεται ότι ο Μαρτίν του έβγαζε τον καλύτερο του εαυτό - όσο σε ευρωπαϊκό. Αρχή με το Κόρατς του 88 απέναντι στην Τσιμπόνα ξορκίζοντας τον "εφιάλτη" του 1985 Ντράζεν Πέτροβιτς. Ο Φερνάντο λόγω τραυματισμού δεν συμμετείχε στους δύο τελικούς και είδε απο την εξέδρα την προσπάθειά του Ντράζεν να "κλέψει" το τρόπαιο στο δεύτερο ματς πετυχαίνοντας 47 πόντους. Ο ρόλος του ήταν πολύ πιο ενεργός την επόμενη χρονιά στο ΣΕΦ. Συμπαίχτης με τον δολοφόνο που επέστρεψε στον τόπο του εγκλήματος και ταυτόχρονα θεατής στο ρεσιτάλ του Πέτροβιτς για τον θρίαμβο στον τελικό του Κυπελλούχων το 1989. Η δική του συνεισφορά; 11 πόντοι, 7 ριμπάουντ και πολύ ξύλο με τον παλιό γνωστό Γκλούτσκοφ. Αγκαλιά με τον "Γιο του Διαβόλου" πανηγύριζαν την κατάκτηση του τροπαίου χωρίς να γνωρίζουν εκείνη τη στιγμή την τραγική μοίρα που θα τους ένωνε.
Στις 3 Δεκεμβρίου του 1989 ο Φερνάντο Μαρτίν είχε αποκλειστεί απο τη δωδεκάδα της Ρεάλ για τον αγώνα με τη Σαραγόσα λόγω ενοχλήσεων στη μέση. Συνεννοήθηκε με τον φίλο του Κίκε Βιγιαλόμπος ώστε να πάνε μαζί στο γήπεδο με την κατάμαυρη Lancia του Μαρτίν. Στον κυκλικό αυτοκινητόδρομο Μ30 της Μαδρίτης, τρέχοντας με ιλιγγιώδη ταχύτητα, προσπάθησε να βγει στην έξοδο που οδηγούσε στο γήπεδο. Για άγνωστο λόγο το αυτοκίνητο πέρασε στο αντίθετο ρεύμα και συγκρούστηκε πλαγιομετωπικά με το όχημα που οδηγούσε ο Ισπανός ελαιοχρωματιστής Ρικάρντο Ντελγκάδο που τραυματίστηκε σοβαρά. Την ώρα της σύγκρουσης (3.15 μμ) ο Μαρτίν δεν φορούσε ζώνη και υπέστη κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Εξέπνευσε μέσα στο ασθενοφόρο κατά τη μεταφορά του στο νοσοκομείο. Στην κηδεία του όλη η μπασκετική Ισπανία τον συνόδευσε στην τελευταία του κατοικία με συντετριμμένους συμπαίκτες και αντιπάλους να προσπαθούν να συμπαρασταθούν στην οικογένεια.
Δύο μέρες μετά το τραγικό συμβάν, σε ένα γήπεδο - νεκροταφείο η Ρεάλ υποδεχόταν τον ΠΑΟΚ. Οι δύο ομάδες και η FIBA είχαν συμφωνήσει όπως ήταν φυσικό στην αναβολή του αγώνα αλλά οι παίχτες της Βασίλισσας μεταξύ αυτών και ο αδερφός του Αντόνιο ζήτησαν επιτακτικά τη διεξαγωγή του αγώνα θεωρώντας ότι έτσι θα τιμούσαν τη μνήμη του μεγάλου απόντα. Η Ρεάλ είχε στον πάγκο της τον Τζώρτζ Κάρλ, τον μετέπειτα προπονητή των Σόνικς με τις 1175 νίκες σε αγώνες ΝΒΑ. Ο Αμερικανός θεωρεί ακόμα και σήμερα εκείνο το ματς ως το σπουδαιότερο της καριέρας του (και το μοναδικό που όπως λέει κοουτσάρισε μεθυσμένος). Το παιχνίδι τελικά ξεκίνησε αλλά κανείς δεν κοιτούσε το παρκέ. Τα βλέμματα όλων ήταν στραμμένα στον πάγκο της Βασίλισσας εκεί όπου βρισκόταν απλωμένη με ευλάβεια η λευκή φανέλα με το 10 και μία ανθοδέσμη με άσπρα λουλούδια. Οι σοκαρισμένοι παίχτες της Ρεάλ έπαιζαν σαν υπνωτισμένοι και ο ΠΑΟΚ το εκμεταλλεύθηκε για να προηγηθεί στην ανάπαυλα με 33-46.
Στα αποδυτήρια των Μαδριλένων επικρατούσε νεκρική σιγή και μάταια όλοι περίμεναν να ακούσουν την ηγετική φωνή του Μαρτίν να τους εμψυχώνει. Αντί για αυτό, άκουσαν τον αδερφό του, Αντόνιο, να τους "μαστιγώνει" με αυστηρότητα λέγοντας τους "Ο Φερνάντο πιστεύει ότι είστε γατάκια (το γατάκια είναι η ευπρεπής μετάφραση στην λέξη putas γιατί μας διαβάζουν και μικρά παιδιά). Αν ήταν εδώ θα σας άρχιζε στις σφαλιάρες". Ψυχολογικό τρικ ή όχι, πέτυχε απόλυτα στο δεύτερο ημίχρονο. Τα γατάκια μεταμορφώθηκαν σε λιοντάρια και το γήπεδο κατηφόρισε. Τραγικός ήρωας ο αδερφός του που, δίνοντας νόημα στα λόγια του, πρωτοστάτησε στην μεγάλη ανατροπή και ο κόσμος που έκλαιγε βλέποντας ότι ο Φερνάντο έφυγε αλλά το πνεύμα του ήταν πάντα εκεί.
Αυτός που μπορεί να μην ήταν ο καλύτερος παίχτης του κόσμου αλλά καταλάβαινε καλύτερα απο όλους πόσο βαριά ήταν εκείνη η φανέλα. Γιατί κάθε φορά που έμπαινε στο παρκέ φορώντας την ήξεραν ότι ήταν έτοιμος να "πεθάνει" για αυτήν. Μισούσε την ήττα αλλά περισσότερο μισούσε να ηττηθεί χωρίς να έχει παλέψει. Στα 27 του χρόνια, το άστρο του Φερνάντο Μαρτίν έδυσε ενώ είχε τόσα πολλά να δώσει ακόμα στη Ρεάλ, στην Ισπανία και στο ευρωπαϊκό μπάσκετ. Εκείνο το κρύο βράδυ του Δεκέμβρη οι οπαδοί των Blancos ένιωσαν την παρουσία του ηγέτη τους και το βροντοφώναξαν με όλη τους τη δύναμη... Fernando estás aquí (Φερνάντο είσαι εδώ). Ήταν ένας απο αυτούς, ο παντοτινός ήρωας τους. Ήταν ο δικός τους Φερνάντο Μαρτίν.