ΜΙΡΖΑ ΝΤΕΛΙΜΠΑΣΙΤΣ: Ο ΡΟΜΑΝΤΙΚΟΣ ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ ΤΟΥ ΣΑΡΑΓΕΒΟ

Ο μεσημέριατικος αγώνας στο γήπεδο της Καρλσρούης είχε φτάσει στο τέλος του.Οι Ισπανοί ήταν οι νικητές και ο Λόλο Σάϊνθ έσπευσε με το σφύριγμα της λήξης να χαιρετήσει τον αντίπαλο προπονητή.Αντι όμως για την τυπική χειραψία, οι δύο τεχνικοί είχαν έναν εγκάρδιο εναγκαλισμό. Ίσως έδωσαν και ένα ραντεβού για να θυμηθούν τα χρόνια της Μαδρίτης.Την εποχή που ο Λόλο έδινε οδηγίες απο τον πάγκο, στον άνθρωπο που οι δημοσιογράφοι χάρισαν τα προσωνύμια " Rey" (Βασιλιάς) και "El Monstruo" (Τέρας). Αν και προσωπικά πιστεύω ότι περισσότερο θα του ταίριαζε το παρατσούκλι "El genio" ( Ιδιοφυΐα). Γιατί ο Μίρζα Ντελίμπασιτς ήταν πραγματικά ένας καλλιτέχνης του παρκέ. Ίσως ο πιο χαρισματικός Γιουγκοσλάβος παίχτης της γενιάς του και σίγουρα ο τελευταίος ρομαντικός που έπαιζε μπάσκετ όχι μόνο για να νικήσει αλλά και γιατί ήθελε να προσφέρει θέαμα.

Και πάντα προσπαθούσε να είναι ο καλύτερος του γηπέδου. Ίσως για αυτό, το άθλημα που τον τράβηξε αρχικά ήταν το τένις και ο Kinđe έδειξε το μεγάλο του ταλέντο φτάνοντας να γίνει πρωταθλητής Βοσνίας στις μικρές ηλικίες. Εκτός όμως απο προσόντα είχε και μπόλικο εγωισμό και όταν κόπηκε απο την αποστολή ενός τουρνουά στην Τσεχοσλοβακία, αποφάσισε να μην ξαναπαίξει ποτέ ξανά το άθλημα της ρακέτας. Η επόμενη επιλογή του για να εκτονώσει τα αθλητικά του θέλω, ήταν το μπάσκετ.

Η ομάδα της πόλης που γεννήθηκε το 1954, η Σλόμποντα Τούζλα ήταν αυτή που τον υποδέχθηκε και του άνοιξε την πόρτα για τα μεγάλα σαλόνια του γιουγκοσλαβικού πρωταθλήματος. Αυτά έμελλε να τα περάσει το 1972 με την μεταγραφή του στην μεγαλύτερη ομάδα της Βοσνίας, την Μπόσνα Σαράγεβο. Μια μεταγραφή επεισοδιακή και ουσιαστικά επιβαλλόμενη απο την  Γιουγκοσλαβική Ομοσπονδία . Μετά την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στο Ευρωμπάσκετ Εφήβων του Ζαντάρ , η Παρτιζάν ήταν η ομάδα που πρόλαβε να αποσπάσει την υπογραφή του παίχτη, ονειρευόμενη ένα τρομερό δίδυμο με τον επίσης νεαποκτηθέντα Ντράγκαν Κιτσάνοβιτς.Ομως λογάριαζαν χωρίς τον ξενοδόχο και στην προκειμένη περίπτωση τα μεγάλα κεφάλια της KSJ που θέλοντας να διατηρήσουν τις ισορροπίες, ακύρωσαν την μεταγραφή. Πεισμωμένος απο αυτό το γεγονός, ο Μίρζα σκόραρε 36 πόντους στο επόμενο παιχνίδι απέναντι στην Μπόσνα και "υποχρέωσε" την ομάδα να σπεύσει να τον αποκτήσει.

Η πορεία προς την ευρωπαϊκή καταξίωση είχε οδηγό τον Ντελίμπασιτς και ο νεαρός προπονητής Μπόγκνταν Τάνιεβιτς σήκωσε τα μανίκια και ξεκίνησε την δουλειά που απέδωσε καρπούς. Ο Ντελίμπασιτς βρήκε στον σύλλογο τον Πέσιτς και τον Βάραϊτς ενώ το 73 κατέφτασε και ο Ραντοβάνοβιτς ώστε να συμπληρωθεί το καρέ που θα ανέβαζε τους Βόσνιους στην κορυφή του μπασκετικού Έβερεστ. Το 1979 όμως είναι πολύ μακρινό και προς το παρόν οι διακρίσεις θα έρθουν μέσω της εθνικής ομάδας. Αν και εκεί θα εισπράξει το 74 μία μεγαλοπρεπέστατη απόρριψη απο τον προπονητή που τον γνώριζε πολύ καλά αφού μαζί είχαν ανέβει στο πρώτο σκαλί του βάθρου στο Ευρωμπάσκετ Εφήβων του 1973. Ο Μίρκο Νόβοσελ κάλεσε τον νεαρό Μίρζα για την προετοιμασία ενόψει του Μουντομπάσκετ του 74. Οι "Πλάβι" ήθελαν να υπερασπιστούν τον τίτλο τους και όλοι πίστευαν ότι ο Ντελίμπασιτς που διέπρεπε στο γιουγκοσλαβικό πρωτάθλημα, είχε εξασφαλίσει μία θέση στην αποστολή για το Πουέρτο Ρίκο. Για αυτό και θεωρήθηκε τεράστια έκπληξη το κόψιμο του Μίρζα απο την ομάδα με την δικαιολογία ότι περίσσευε. Η απόφαση ήταν σοκαριστική για όλους,  φιλάθλους, τον τύπο και τους συμπαίκτες του.

 Ένας αστικός μύθος θέλει τους τελευταίους να στέλνουν τηλεγράφημα συμπαράστασης στον Ντελίμπασιτς γράφοντας του "Για εμάς είσαι ο καλύτερος. Είσαι έξυπνος, να παραμείνεις γενναίος και αφοσιωμένος.Σε αγαπάμε".Ισως ο Νόβοσελ ήθελε να περάσει το μήνυμα στον υπερόπτη Ντέλι οτι τίποτα δεν είναι δεδομένο και πρέπει να αποδεικνύει την αξία του κάθε μέρα. Προφανώς το μήνυμα ελήφθη και απο το 75 ο "Kinđe" ήταν παρών σε κάθε μεγάλη στιγμή των Γιουγκοσλάβων. Δύο back to back χρυσά σε Ευρωμπάσκετ (75, 77) ασημένιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 76 και φυσικά η πρώτη θέση στο Παγκόσμιο του 78 στις Φιλιππίνες παρότι ο ίδιος δεν μπόρεσε να βοηθήσει όσο θα ήθελε λόγω του τραυματισμού του στη μέση.

Εκείνη η χρονιά σημαδεύτηκε απο την κατάκτηση του νταμπλ για την Μπόσνα και ο Ντελίμπασιτς ήταν ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της αν και χάθηκε το ευρωπαϊκό τρόπαιο απο την Παρτιζάν του Νταλιπάγκιτς και του Κιτσάνοβιτς.Την επόμενη σεζόν η ομάδα του Σαράγεβο θα ριχτεί στη μάχη του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Ο δρόμος μέχρι τον τελικό είχε πολλά εμπόδια αλλά η Μπόσνα τα υπερπήδησε και χτύπησε το καμπανάκι όταν κέρδισε στο Σαράγεβοτην πρωταθλήτρια Ευρώπης Ρεάλ, κατόρθωμα που επανέλαβε και μέσα στη Μαδρίτη. Στον αξέχαστο τελικό της Γκρενόμπλ, απέναντι απο τους Γιουγκοσλάβους παρατάχθηκε η θρυλική Βαρέζε. Στη μεγάλη βραδιά του Ζάρκο Βάραϊτς, ο Μίρζα ήταν άξιος συμπαραστάτης με τους 30 πόντους του. Το τελικό 96-93 χάρισε το τρόπαιο στην Μπόσνα και την αθανασία στα παιδιά του Τανιεβιτς.

 Η είσοδος στην δεκαετία του 80 έφερε τις μεγαλύτερες αλλαγές στην ζωή και την καριέρα του Ντελίμπασιτς. Πρώτα με το χρυσό μετάλλιο των Ολυμπιακών Αγώνων της Μόσχας και τις εκπληκτικές του εμφανίσεις. Και μετά με την τρομερή οικονομική πρόταση που του έκανε η Ρεάλ για να τον εντάξει στο δυναμικό της. Όταν συναντήθηκε με τον τότε πρόεδρο της Βασίλισσας , Λουίς ντε Κάρλος, του ζήτησε έναν καλό λόγο για να αφήσει την Μπόσνα.Ο ντε Κάρλος του έδωσε 300.000 λόγους μεταφρασμένους σε δολλάρια. Ο Ντέλι θα έκανε το μεγάλο βήμα της μετακόμισης στην Ισπανία αλλά χωρίς την οικογένεια του. Το μήνυμα που άφησε πάνω σε ένα πακέτο τσιγάρα στο διαμέρισμα του στο Σαράγεβο, δεν άφηνε περιθώρια αμφιβολίας για την πορεία του γάμου του. "Χωρίζουμε γιατί το θέλουμε και οι δύο. Θα είμαι κοντά σε εσένα και τον γιό μας". Αυτά έγραψε και μετά πήρε το πρώτο αεροπλάνο για την Μαδρίτη.

Στην ισπανική πρωτεύουσα, ο Μίρζα έπαιξε ίσως το καλύτερο μπάσκετ της καριέρας του. Σε μια πολύ ταλαντούχα ομάδα με σπουδαίους συμπαίκτες, μπόρεσε να ξεδιπλώσει κάθε πτυχή της απαράμιλλης δημιουργικότητας του. Οι Ισπανοί θα τον λατρέψουν και αυτός θα τους αποζημιώνει με μαγικό μπάσκετ. Θα κατακτήσει δύο πρωταθλήματα, αλλά θα χάσει το Κύπελλο Κυπελλούχων το 82 απο τους συμπατριώτες του, της Τσιμπόνα. Θέλοντας να γεμίσουν ακόμα περισσότερο την τροπαιοθήκη τους, οι Ισπανοί θα φέρουν το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς στη Μαδρίτη τον Ντράζεν Νταλιπάγκιτς με δικαίωμα συμμετοχής μόνο στα ευρωπαϊκά ματς. Οι δύο τους θα αναβιώσουν το δίδυμο των "Πλάβι" και στις 27 Ιανουαρίου 1983 θα "εκτελέσουν" την Τσιμπόνα μέσα στο Ζάγκρεμπ σκοράροντας και οι δύο 59 πόντους. Στο τέλος του αγώνα θα αναγκάσουν τους Κροάτες να τους αποθεώσουν όταν θα φύγουν στον αιφνιδιασμό και ο Ντελίμπασιτς θα δώσει μία τυφλή πάσα πίσω απο την πλάτη στον Praja και αυτός που όπως έλεγε ο Μίρζα, το άλμα του έφτανε στον Θεό, θα καρφώσει την μπάλα στο καλάθι.

Δυστυχώς όμως δεν ήταν όλα ιδανικά για τον Kinđe στη Μαδρίτη. Το πρόβλημα του αλκοόλ άρχισε να κάνει πιο έντονα την εμφάνιση του και οι κακές στιγμές ήταν περισσότερες απο τις καλές. Το καλοκαίρι του 83 δέχτηκε να αποδεσμευθεί απο την Ρεάλ γιατί καταλάβαινε και ο ίδιος ότι δεν μπορούσε να είναι ο παίχτης του παρελθόντος. Επίσης οι Μαδριλένοι είχαν άμεση ανάγκη να ενισχυθούν με έναν σέντερ και ο Ντελίμπασιτς τους έκανε χώρο για αυτή την προσθήκη. Όλοι τον αποχαιρέτησαν με συγκίνηση και περισσότερο ο φροντιστής της ομάδας, ονόματι Άνχελ. Ο Ισπανός κάποτε παραπονέθηκε στον Μίρζα ότι το μηχανάκι του είχε χαλάσει και δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να το φτιάξει ."Κανένα πρόβλημα" του απάντησε ο Ντέλι , "θα σου αγοράσω ένα καινούριο". Φανταστείτε την έκπληξη του, όταν μετά απο δύο ημέρες είδε στο πάρκινγκ του γηπέδου τον Ντελίμπασιτς να του δίνει τα κλειδιά.

Όταν κυκλοφόρησαν τα νέα της αποδέσμευσης του, όλες οι ομάδες της πατρίδας του και αρκετές ευρωπαϊκές κινήθηκαν για την απόκτηση του. Αυτός επέλεξε την Ιταλία και την Καζέρτα του Τάνιεβιτς που ήθελε να δημιουργήσει ένα αχτύπητο δίδυμο με τον Όσκαρ Σμίντ. Δεν ήταν γραφτό όμως να αγωνιστεί στο Spaghetti Circuit. Τον Αύγουστο του 83 σε ηλικία 29 ετών θα υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο και θα καταρρεύσει. Η καριέρα του έλαβε πρόωρο τέλος και αυτό που είχε τώρα σημασία, ήταν να σωθεί η ζωή του. Ο δρόμος της αποκατάστασης της υγείας του ήταν μακρύς και δύσκολος.Το βαρύ εγκεφαλικό άφησε τα σημάδια του και νοσηλεύθηκε για αρκετό καιρό σε νοσοκομείο του Βελιγραδίου. Όταν συνήλθε έπρεπε να ξεκινήσει απο την αρχή, σαν νεογέννητο ακόμα και για τις πιο απλές κινήσεις.

Η αρρώστια του τον βύθισε ακόμα περισσότερο στην απογοήτευση και την εσωστρέφεια. Βαθιά συναισθηματικός άνθρωπος, βρήκε ξανά παρηγοριά στις καταχρήσεις και το αλκοόλ. Μέσα σε όλα τα δεινά, ήρθε να προστεθεί και ο πόλεμος. Αρνήθηκε να εγκαταλείψει το σπίτι του στο Σαράγεβο που υπέστη τη μεγαλύτερη πολιορκία στα ευρωπαϊκά χρονικά απο την εποχή του Β Παγκοσμίου Πολέμου και υπέφερε μαζί με τους συμπατριώτες του όλες τις στερήσεις και με τη δαμόκλειο σπάθη του θανάτου να κρέμεται καθημερινά πάνω απο το κεφάλι του εξαιτίας των βομβαρδισμών. Αν και του δόθηκε η ευκαιρία να παραμείνει στην Ευρώπη μετά το Ευρωμπάσκετ του 93 στη Γερμανία όπου βρέθηκε ως προπονητής της εθνικής Βοσνίας, προτίμησε να επιστρέψει στο δοκιμαζόμενο Σαράγεβο. Ακόμα και σήμερα κάποιοι παλιοί κάτοικοι τον θυμούνται να περπατάει μέχρι το ερημωμένο Σκεντέριγια, να συνομιλεί με τους συμπατριώτες και να τους δίνει κουράγιο λέγοντας τους πως "το μέλλον αυτής της χώρας βρίσκεται στα χέρια ανθρώπων με αγνή καρδιά και είμαστε πολλοί".

Όταν ο πόλεμος τελείωσε, ο Ντελίμπασιτς ήταν σκιά του εαυτού του. Βάδιζε μαθηματικά προς τον θάνατο, αρνούμενος να δεχθεί οποιαδήποτε βοήθεια. Ήταν τόσο απογοητευμένος που ακόμα και όταν μια αντιπροσωπεία παλαιών συμπαικτών του στη Ρεάλ με επικεφαλής τον Κορμπαλάν, τον επισκέφθηκε για να του προσφέρει βοήθεια και του ζήτησαν να μεταβεί στην Μαδρίτη και να νοσηλευθεί σε κάποιο εξειδικευμένο ιατρικό κέντρο, αυτός κούνησε απλά το κεφάλι του. Ήταν σαν να ευχόταν να πεθάνει και τελικά η καρδιά αυτού του χορευτή των παρκέ σταμάτησε να χτυπά στις 8 Δεκεμβρίου 2001. Ήταν μόλις 47 χρονών.

Ο μεγαλύτερος Βόσνιος αθλητής όλων των εποχών, κηδεύτηκε στο κοιμητήριο του Μπάρε στο αγαπημένο του Σαράγεβο. Ακόμα και σήμερα, οι συμπατριώτες του τιμούν τη μνήμη του Μίρζα Ντελίμπασιτς. Και οι μπασκετοφίλοι της Γηραιάς Ηπείρου δεν ξεχνούν ποτέ αυτόν τον τραγικό ήρωα με το αέρινο στιλ. Μία μπασκετική διάνοια, ένας ζογκλέρ με κινήσεις ξωτικού.Ο τρόπος παιχνιδιού του αρχοντικός, οι πάσες του μαγικές, το σουτ του για σεμινάριο. Και ίσως επειδή ακόμα και ο Θεός λυπήθηκε απο την πρόωρη και αναγκαστική απόσυρση του όταν έδυσε το δικό του άστρο, ανέτειλε το αστέρι του μπασκετμπολίστα που θεωρήθηκε διάδοχος του αλλά είχε την ίδια τραγική κατάληξη. Μαζί με τους άλλους μεγάλους του γιουγκοσλαβικού μπάσκετ έπιασαν σπίτι στον Παράδεισο, τσάμπα οικόπεδο σε παραλία και τα στοιχήματα μεταξύ τους στα αυτοσχέδια μονά, δίνουν και παίρνουν. Ας είναι και μπουκάλια, δεν έχει σημασία τώρα.Οι άγγελοι είναι πάντα εκεί για να αγκαλιάσουν τον Μίρζα...