Ο ΝΤΑΛΙΠΑΓΚΙΤΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΕΛΤΙΚΣ

Στα μέσα της δεκαετίας του 70 ο Αμερικανός Τζίμ ΜακΓκρέγκορ με την ιδιότητα του ατζέντη, οργάνωνε περιοδείες στην Ευρώπη με συμπατριώτες του μπασκετμπολίστες της δεύτερης ταχύτητας με σκοπό την εξασφάλιση ενός συμβολαίου με ομάδες της Γηραιάς Ηπείρου. Ήταν όμως και μία ευκαιρία για τους Ευρωπαίους να μπούν στα ραντάρ των οργανισμών του ΝΒΑ σε μία περίοδο που η μετάβαση στην Αμερική ήταν άπιαστο όνειρο. Σε ένα από αυτά τα φιλικά τον Ιούλιο του 1975 στην Ιταλία, ο ΜακΓκρέγκορ ξεχώρισε τον πρωταθλητή Ευρώπης με τη Γιουγκοσλαβία, Ντράζεν Νταλιπάγκιτς. Αμέσως ενημέρωσε για την περίπτωση του Praja τον βοηθό προπονητή του Τόμ Χένσον στους Μπόστον Σέλτικς, τον Τζών Κιλίλια που ήταν ένας από τους ελάχιστους Αμερικανούς που παρακολουθούσαν τους αγώνες μήπως και ψαρέψουν κανένα λαβράκι.

Εντυπωσιασμένος από τις ικανότητες του 24χρονου Νταλιπάγκιτς, ο Κιλίλια κάλεσε τον Γιουγκοσλάβο να συμμετάσχει στο καλοκαιρινό καμπ των Σέλτικς και γιατί όχι, να διεκδικήσει μία θέση στο ρόστερ. Μία δελεαστική προσφορά που ο Ντράζεν όμως αρνήθηκε ευγενικά θεωρώντας πως με μόνο τέσσερα χρόνια μπάσκετ στο υψηλότερο επίπεδο, δεν ήταν ακόμα έτοιμος για αυτό το μεγάλο βήμα. Συν τοις άλλοις ήθελε να συγκεντρωθεί στην προετοιμασία της εθνικής ομάδας για τους επερχόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ. Δεν ήθελε όμως να αφήσει και την προοπτική του ΝΒΑ και έτσι μετέθεσε το ραντεβού με τον Κιλίλια για την επόμενη χρονιά αμέσως μετά το τέλος των Ολυμπιακών ελπίζοντας πως το ενδιαφέρον των Σέλτικς δε θα ατονούσε. Φρόντισε και ο ίδιος με τις εμφανίσεις του στο Μόντρεαλ να κρατήσει τη φλόγα αναμμένη και τον Ιούλιο ο Κιλίλια που βρισκόταν στις κερκίδες του Φόρουμ επανέλαβε την πρόσκληση στον αργυρό Ολυμπιονίκη Ντράζεν Νταλιπάγκιτς που αυτή τη φορά την αποδέχτηκε.

Έτσι, στις 21 Αυγούστου του 1976 προσγειώθηκε στο Διεθνές Αεροδρόμιο Λόγκαν της Βοστώνης παρέα με τον κουνιάδο του Άντονι Πότζεκ που θα αναλάμβανε τον ρόλο του διερμηνέα. Η άφιξη του δεν πέρασε απαρατήρητη από τις εφημερίδες και ήδη μία μέρα αργότερα οι New York Times αφιέρωσαν ένα μικρό άρθρο σε αυτόν τον άγνωστο στην Αμερική μπασκετμπολίστα, το οποίο κάθε άλλο παρά εγκωμιαστικό θα το χαρακτήριζα. Ο δημοσιογράφος στηλίτευε την μηδαμινή γνώση της αγγλικής γλώσσας από τον Νταλιπάγκιτς αλλά έμπαινε και στα αγωνιστικά, γράφοντας χαρακτηριστικά "Είναι πολύ πιθανό για τους Σέλτικς να έχουν πρόβλημα επικοινωνίας με την έναρξη της καινούριας χρονιάς στο ΝΒΑ. Ο λόγος είναι η άφιξη την προηγούμενη Δευτέρα στο καμπ των ρούκις στο Μάρσφιλντ, του Γιουγκοσλάβου Ντράζεν Νταλιπάγκιτς. Τον ύψους 1.99 φόργουορντ παρακολούθησαν ο Τόμ Χένσον και ο βοηθός του Τζων Κιλίλια, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ όπου ο Νταλιπάγκιτς είχε μέσο όρο 25 πόντους. Ο παίχτης δεν μιλάει καθόλου αγγλικά για αυτό συνοδεύεται και από διερμηνέα. Θα πρέπει επίσης να μάθει να αμύνεται με man to man αφού στην Ευρώπη παίζει άμυνα ζώνης, κάτι που απαγορεύεται στο ΝΒΑ". Ο τόνος του δημοσιογράφου όσο και αν φαίνεται σκληρός για έναν από τους καλύτερους Ευρωπαίους παίχτες, αντικατοπτρίζει πλήρως το πως έβλεπαν εκείνη την εποχή οι Αμερικανοί το μπάσκετ της Γηραιάς Ηπείρου θεωρώντας το εντελώς ερασιτεχνικό και κατωτέρου επιπέδου.

Ο Praja έπρεπε να αποδείξει την αξία του ανταγωνιζόμενος καθημερινά σε διπλές προπονήσεις άλλους 16 νεαρούς Αμερικανούς που επίσης κυνηγούσαν το όνειρο τους και όπως δείχνουν οι δηλώσεις του Χένσον λίγες μέρες αργότερα, τα κατάφερε περίφημα έχοντας σοβαρές πιθανότητες να γίνει ο πρώτος Ευρωπαίος που θα έπαιζε στο ΝΒΑ. Ο προπονητής των Σέλτικς δήλωνε πως "ο Νταλιπάγκιτς υπερέχει σωματικά έναντι των ρούκις που προέρχονται από το κολλέγιο. Είναι δυνατός, γρήγορος, πηδάει ψηλά, είναι εξαιρετικός στην επίθεση και ξέρει πότε πρέπει να σουτάρει. Κατά τη γνώμη μου αυτή τη στιγμή είναι ο καλύτερος παίχτης του καμπ". Στο Μάρσφιλντ για να δει ιδίοις όμμασι τον Γιουγκοσλάβο έφτασε και ο Ρέντ Άουερμπαχ, αν ο Νταλιπάγκιτς έπαιρνε και την "ευλογία" του θρύλου της Βοστώνης ο δρόμος θα ήταν ορθάνοιχτος.

Ο ίδιος ο Praja θυμάται την συνάντηση με τον Ρέντ ως μία από τις πιο όμορφες στιγμές της ζωής του μιας και ο Άουερμπαχ έδωσε την έγκριση του και ήταν τόσο σίγουρος πως ο Ντράζεν θα μείνει στη Βοστώνη ώστε όταν σύστησε τον παίχτη στον Τζών Χάβλιτσεκ, το έκανε με τρόπο που δεν επιδεχόταν αμφισβήτηση, λέγοντας στον τότε 36χρονο αρχηγό "Να σου γνωρίσω τον διάδοχο σου". Έτσι λοιπόν έβλεπαν στη Βοστώνη τον Νταλιπάγκιτς, ως μία σπουδαία επένδυση και ο ίδιος πίστευε πως ήταν πολύ κοντά σε μία ιστορική συμφωνία.

Όμως πίσω στη Γιουγκοσλαβία η KSJ δεν ήταν διατεθειμένη να παραδώσει αμαχητί ένα από τα πολυτιμότερα "περιουσιακά" της στοιχεία στους Αμερικανούς και ουσιαστικά να χάσει τον παίχτη ο οποίος άπαξ και υπέγραφε συμβόλαιο με τους Σέλτικς θα χαρακτηριζόταν αυτομάτως ως επαγγελματίας, μη έχοντας πια δικαίωμα συμμετοχής στις διεθνείς διοργανώσεις της FIBA. Η Ομοσπονδία οργάνωσε συνέντευξη τύπου και "υπενθύμισε" με αποδέκτες τη Βοστώνη και τον Νταλιπάγκιτς πως στη Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας οι αθλητές μπορούσαν να βγουν έξω από τα σύνορα της χώρας μόνο αν είχαν συμπληρώσει το 28ο έτος της ηλικίας τους και με εκπληρωμένη την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία του ενός χρόνου. Και αν πληρούσε αυτές τις προϋποθέσεις, υπήρχε και ο τελευταίος σκόπελος, η άδεια της ομάδας που είχε τα δικαιώματα του αθλητή (στην προκείμενη περίπτωση η Παρτιζάν) καθώς και της ΚSJ.

Το μήνυμα εστάλη και ο Νταλιπάγκιτς το έλαβε, γνωρίζοντας πολύ καλά πως ουσιαστικά δεν είχε επιλογή. Για τους Γιουγκοσλάβους η τιμή της συμμετοχής στην εθνική ομάδα ήταν η ύψιστη τιμή και ο Praja δεν μπορούσε να διαφέρει. Ανακοίνωσε την απόφαση του στο προπονητικό επιτελείο των Σέλτικς και δεν μεταπείστηκε ακόμα και όταν ο ίδιος ο Ρέντ Άουερμπαχ σε μία τελευταία προσπάθεια να του αλλάξει γνώμη του είπε πως ήταν ο κορυφαίος παίχτης του καμπ και του πρόσφερε εγγυημένο συμβόλαιο ενός έτους ύψους 30.000 δολλαρίων και αυτόματη ανανέωση για τα επόμενα τρία χρόνια. Ο Ντράζεν αρνήθηκε για τους λόγους που ανέφερα συν την επικείμενη γέννηση του γιου του και έτσι έφυγε από τη Βοστώνη με τη συμβουλή του Ρέντ να μάθει την αγγλική γλώσσα και ένα βιβλίο με ιδιόχειρη αφιέρωση που έγραφε "Στον φίλο που ελπίζω πως μια μέρα θα φορέσει τη φανέλα των Σέλτικς".

Στις 2 Σεπτεμβρίου οι New York Times αποχαιρετούσαν και αυτοί τον Praja ξανά με μια συγκεκαλυμμένη ειρωνεία όπως δείχνουν οι παρακάτω γραμμές. "Ο Ντράζεν Νταλιπάγκιτς, ο Γιουγκοσλάβος σταρ των Ολυμπιακών Αγώνων δεν θα παίξει στο ΝΒΑ την επόμενη χρονιά. Αντιθέτως, θα γυρίσει στην πατρίδα του και στον ελεύθερο χρόνο του θα προσπαθήσει να μάθει αγγλικά". O Ρέντ έσπευσε ξανά να τον υπερασπιστεί με δύο κουβέντες λέγοντας "το μοναδικό λάθος αυτού του εξαιρετικού παίχτη ήταν η αδυναμία του να επικοινωνήσει με τον προπονητή και τους συμπαίχτες του". Ο Νταλιπάγκιτς δεν πήγε ποτέ στο ΝΒΑ, έγραψε τις δικές του χρυσές σελίδες στο ευρωπαϊκό μπάσκετ σκοράροντας με ρυθμούς πολυβόλου. Θέλω όμως να πιστεύω πως αν τολμούσε αυτό το τεράστιο άλμα, η παγκόσμια γλώσσα του μπάσκετ θα υπερπηδούσε τα εμπόδια της επικοινωνίας και ο Praja θα έδειχνε από πρώτο χέρι στους υπερόπτες Αμερικανούς το υψηλό επίπεδο της ευρωπαϊκής "ερασιτεχνικής" καλαθοσφαίρισης...