Η ΜΠΙΛΙΑ ΣΤΟ 4

Όπως πάντα, ένα αχνό χαμόγελο σχηματίστηκε στο πρόσωπο του. Η περίφημη αυτοκυριαρχία του δεν θα τον άφηνε να φανερώσει τα συναισθήματα του. Άλλωστε δεν είχε κάνει και τίποτα ιδιαίτερο, απλά πόνταρε τα χρήματα του στο νούμερο 4. Και ποιος να τον αδικήσει; Λίγες ώρες νωρίτερα, ο Νίκος Γκάλης με αυτό το νούμερο στη γαλανόλευκη φανέλα του είχε σμπαραλιάσει όλα τα αμυντικά συστήματα των Σοβιετικών οδηγώντας την εθνική ομάδα στον μεγάλο τελικό του Ευρωμπάσκετ 1989.

Ήταν η επανάληψη του θαύματος της Αθήνας και η επιβεβαίωση ότι η Ελλάδα ήρθε για να μείνει στην ελίτ του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Αλλά μόλις έναν χρόνο πριν  πολλοί λίγοι ήταν αυτοί που θα στοιχημάτιζαν υπέρ της εθνικής. Η πρωταθλήτρια Ευρώπης είχε αποκλειστεί από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ και ο προπονητής της Κώστας Πολίτης είχε υποβάλει την παραίτηση του αφήνοντας αιχμές για την καθυστερημένη ενσωμάτωση του Γκάνγκστερ. Η ΕΟΚ αναβάθμισε τον Κιουμουρτζόγλου  και ο Ευθύμης ξεκίνησε την ανασύνταξη. Η Ελλάδα όφειλε να υπερασπιστεί το στέμμα της, αυτή τη φορά όχι στη θαλπωρή του ΣΕΦ αλλά στο "εχθρικό" περιβάλλον του Ζάγκρεμπ. Το Ευρωμπάσκετ εξπρές των οκτώ ομάδων ήταν η μεγάλη ευκαιρία για να αποδείξει ότι το Προολυμπιακό τουρνουά του Ρότερνταμ αποτελούσε μία κακή παρένθεση. Για τον λόγο αυτό θα επιστρατευθούν οι καλύτεροι Έλληνες παίκτες της εποχής με βασικό κορμό τους θριαμβευτές του 87. Το δίδυμο Γκα-Γιαν συνεργαζόταν με κλειστά μάτια στο γήπεδο, ο Φάνης ήταν ο "τα κάνω όλα και συμφέρω " και ο Φασούλας ετοιμαζόταν για σκληρές μάχες με τα θηρία. Στις υπόλοιπες θέσεις η ομάδα ήταν αισθητά βελτιωμένη. Ο Στεργάκος ως μέλος της βασικής πεντάδας ήταν σπουδαία προσθήκη αφού ήταν καλύτερος σκόρερ από τον - ξανά παρόντα - Αργύρη και εξαιρετικός ριμπάουντερ. Φιλίππου και Ανδρίτσος βρήκαν ξανά τον ρόλο τους στη δωδεκάδα ενώ υπόλοιπες αλλαγές σε σχέση με το 87 ήταν ο Παταβούκας, ο Δημήτρης Παπαδόπουλος, ο Αγγελίδης και ο "κοντορεβυθούλης" Τζων Κόρφας.

Ο "Τεν Τεν" δεν ήταν τυχαίος παίκτης. Εξαιρετικός σουτέρ, καταπληκτικό οργανωτής ενώ παρά το ύψος του ήταν και καλός αμυντικός. Στις δοκιμές πριν το Ευρωμπάσκετ ο Κιουμουρτζόγλου τον χρησιμοποίησε  στα δύο τελευταία ματς και ο Τζων άφησε θετικότατες εντυπώσεις. Αποτελούσε τη "χρυσή εφεδρεία" για το άσπαστο δίδυμο ενώ έδινε την επιλογή στον κόουτς είτε να ξεκουράζει έναν από τους δύο είτε υπό προϋποθέσεις να συνυπάρχουν και οι τρεις στην πεντάδα αναβιώνοντας το σχήμα των τριών κοντών της εποχής Ιωαννίδη. Η ομάδα λοιπόν ήταν βελτιωμένη και έτοιμη για το καλύτερο. Οι περισσότεροι διεθνείς πίστευαν ότι μπορούμε να διεκδικήσουμε το χάλκινο μετάλλιο. Οι δύο πρώτες θέσεις θεωρούνταν καπαρωμένες από Γιουγκοσλαβία και Σοβιετική Ένωση . Οι "Πλάβι" είχαν την καλύτερη ομάδα της ιστορίας τους και οι χρυσοί Ολυμπιονίκες ενισχυμένοι με τον Σαμπόνις ήθελαν να αποδείξουν ότι αυτοί είναι η κορυφαία ευρωπαϊκή ομάδα. Δεδομένου ότι η κλήρωση δεν τους έφερνε αντιμέτωπους πρωτύτερα, η παρουσία τους στον τελικό της 25ης Ιουνίου ήταν σχεδόν βέβαιη.

Για την εθνική το κρίσιμο ματς που θα έκρινε τα πάντα ήταν αυτό με την Γαλλία. Η πρεμιέρα με τη Γιουγκοσλαβία δεν ήταν το παιχνίδι που θα χτυπάγαμε ενώ η αδύναμη Βουλγαρία δεν αναμενόταν να μας προβληματίσει. Με τους "τρικολόρ" λοιπόν ξανά. Οι Γάλλοι ψάχνουν εναγωνίως τον τρόπο να κερδίσουν εντός και εκτός παρκέ. Στην προσπάθεια τους θα βρουν συμμάχους τους συμπατριώτες τους δημοσιογράφους. Και ας αναλύσουμε λίγο το θέμα. Τον Νοέμβριο του 1988 ο ΠΑΟΚ αντιμετωπίζει τη Βιλερμπάν για το Κύπελλο Κόρατς. Ο Κόρφας που εκείνη την περίοδο θα κάνει το ντεμπούτο του με την εθνική  θα μπει στο στόχαστρο του αθλητικογράφου Πασκάλ Λεζάντρ του περιοδικού "Maxi Basket". Η αιτία του εν λόγω άρθρου ήταν ο τότε κανονισμός της FIBA που ανέφερε ρητά ότι κάθε ομάδα έχει το δικαίωμα χρησιμοποίησης ενός μόνο παίκτη που εμπίπτει στην κατηγορία αλλαγής υπηκοότητας. Στην περίπτωση της Ελλάδας, ο παίκτης αυτός ήταν ο Στεργάκος. Όσο για τον Τζων η ΕΟΚ θεώρησε ότι ήταν καλυμμένη αφού ο Κόρφας είχε δηλωθεί ως γεννημένος στο Κιλκίς. Το θέμα ξεχάστηκε μέχρι την καθιερωμένη τεχνική σύσκεψη των επικεφαλής των ομάδων. Η δημοσιογράφος της Le Monde Λιλιάν Τρεβιζάν θα ανακινήσει το πρόβλημα και οι Γάλλοι θα καταγγείλουν την ΕΟΚ και τον παίκτη ζητώντας τον αποκλεισμό του . Ο Στάνκοβιτς θα στείλει φαξ στο Πανεπιστήμιο Pepperdyne ζητώντας επιβεβαίωση ότι ότι ο Κόρφας έχει όντως γεννηθεί στο Κιλκίς. Οι Αμερικανοί θα απαντήσουν θετικά αλλά οι Γάλλοι θα πιέσουν μέσω του προέδρου της FIBA Ρομπέρ Μποσνέλ για περαιτέρω έρευνα. Ο Στάνκοβιτς θα απευθυνθεί στην ΑΒΑ (Amateur Basketball Association) για περισσότερες λεπτομέρειες. Δυστυχώς για την εθνική ψάχνοντας στο αρχείο τους οι Αμερικανοί θα βρουν την ενυπόγραφη δήλωση του "Τεν Τεν" που αναγράφει ως τόπο γεννήσεως το Ακρον του Οχάϊο. Θέλοντας να δώσει μία τελευταία ευκαιρία ο Στάνκοβιτς θα ζητήσει από τον Βασιλακόπουλο την προσκόμιση του πιστοποιητικού γεννήσεως  του παίκτη και του προσωπικού του διαβατηρίου. Η ΕΟΚ φυσικά δεν διαθέτει τέτοιο έγγραφο και με συνοπτικές διαδικασίες ο Κόρφας αποκλειέται από τη συνέχεια του Ευρωμπάσκετ.

Σε όλο το τουρνουά θα κάθεται στην άκρη του πάγκου απογοήτευοντας και τους γονείς του που έκαναν το υπερατλαντικό ταξίδι για να καμαρώσουν τον γιο τους. Έτσι λοιπόν η Γαλανόλευκη θα κατέβει στην πρεμιέρα με έντεκα μπασκετμπολίστες. Και η απουσία του Τζων θα φανεί από το πρώτο παιχνίδι κιόλας. Οι αφηνιασμένοι Γιουγκοσλάβοι θα εφαρμόσουν  ένα ασφυκτικό πρέσινγκ από την αρχή του παιχνιδιού, "πνίγοντας" την εθνική ομάδα. Η παρουσία του Κορφα θα μας βοηθούσε να σπάσουμε ως ένα βαθμό την τρομερή πίεση. Το πιθανότερο είναι ότι θα χάναμε ξανά το παιχνίδι αλλά όχι με την διαφορά των 35 πόντων. Μοναδικός διασωθείς ο Γκάλης με 30 πόντους. Αναμενόμενη η ήττα και η Ελλάδα βλέπει τον αγώνα με τους "Φρανσουά" ως ζωής και θανάτου. Ο Γκάνγκστερ  θα αναλάβει να καθαρίσει τη μπουγάδα στην επίθεση βρίσκοντας άξιους συμπαραστάτες στα πρόσωπα του Γιαννάκη και του Φασούλα. Το κλειδί όμως της αναμέτρησης ήταν η άμυνα του Φάνη στον Ντακουρί. Από τους 32 πόντους της πρεμιέρας με τη Βουλγαρία, ο συμπαθέστατος Ρισάρ θα μείνει στον έναν και μοναδικό πόντο που θα πετύχει με ελεύθερη βολή. Ο Χριστοδούλου τον κυνήγησε σε όλα τα μήκη και πλάτη του γηπέδου. Με τον Ντακουρί εξουδετερωμένο έμεινε μόνο ο Οστρόφσκι και ο άστοχος Ντιμπουισόν. Η νίκη με 80-74 άνοιγε τον δρόμο της  πρόκρισης στα ημιτελικά για δεύτερη συνεχόμενη διοργάνωση. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν σοβαρότητα στον αγώνα με τη Βουλγαρία του Γκλούτσκοφ και του Μλαντένοφ. Ο Νικ βρήκε την ευκαιρία να ξεφύγει στον πίνακα των σκόρερ σημειώνοντας 43 πόντους, ο Δράκος πρόσθεσε 29 και ο Κιουμουρτζόγλου έδωσε χρόνο συμμετοχής σχεδόν σε όλους τους παίκτες του. Το τελικό 103 - 73 δεν χρήζει ιδιαίτερης αναφοράς.

 Η καθόλα επιτυχημένη Ελλάδα περίμενε το νικητή του αγώνα Σοβιετική Ένωση - Ισπανία για να μάθει τον αντίπαλο της στον ημιτελικό της 24ης Ιουνίου. Το 108 - 96 μας έστελνε στα νύχια της "Αρκούδας" και τη ρεβάνς του 87. Μαρτσουλιόνις, Βολκόφ, Κουρτινάιτις, Τιχονένκο, Μπελοστένι και φυσικά το "Θαύμα της φύσης" έφτασαν στο Ζάγκρεμπ με τις δάφνες του χρυσού μεταλλίου της Σεούλ. Εξαρχής μαζί με τους Γιουγκοσλάβους ήταν οι δύο κυριότεροι υποψήφιοι για το τρόπαιο. Ο Γκομέλσκι είχε θεωρητικά αποσυρθεί παραδίδοντας την ομάδα στον Βλάντας  Γκαράστας αλλά μόνο στα λόγια. Ο "Συνταγματάρχης" εξακολουθούσε μέσω του ρόλου του ως τεχνικός σύμβουλος να είναι αυτός που έκανε κουμάντο και στη μνήμη όλων έχει μείνει η χρήση του 12χρονου γιου του Κύριλλου ως "ταχυδρομικό περιστέρι", μεταφέροντας το ραβασάκι με τις εντολές από την κερκίδα στο πάγκο.

Φτάνουμε έτσι στο βράδυ του ημιτελικού. Το Dom Sportova είναι κατάμεστο από Γιουγκοσλάβους που είδαν την εθνική τους να κερδίζει άνετα την Ιταλία και να προκρίνεται στον τελικό. Στο δικό μας παιχνίδι οι Σοβιετικοί είναι το αδιαφιλονίκητο φαβορί. Ο Κιουμουρτζόγλου ξεκινάει με την κλασσική του πεντάδα ενώ ο Γκαράστας προτιμά ένα ψηλό σχήμα με τον Μπερεσνόι  στο 3 και τον Βολκόφ παρτενέρ του Σαμπόνις. Ο Γκάλης ξεκινά άστοχος και λίγο "μπουκωμένος". Οι  Σοβιετικοί τροφοδότουν τον Σαμπόνις και ο Βολκόφ με τις αγαπημένες του διεισδύσεις προσπαθεί να φθείρει τον Φασούλα. Όταν δε, περνάει στον αγώνα και ο Τιχονένκο  η εθνική έχει μεγάλο πρόβλημα. Ο Βολκόφ κατεβαίνει στο 3 και ο Βαλερί σαν τυποις 4αρι τραβάει προς τα έξω τον Στεργάκο και πυροβολεί από το τρίποντο. Ευτυχώς για εμάς ο Γκαράστας αποφασίζει να πάρει πρωτοβουλία και αποσύρει τον Βολκόφ βάζοντας τον Μπελοστένι. Το σχήμα αυτό ταιριάζει πιο πολύ στην Ελλάδα και ο Χριστοδούλου απελευθερώνεται για να μαρκάρει τον Τιχονένκο. Και τα καλύτερα νέα έρχονται από τον Νικ που κάνει κυριολεκτικά ο, τι θέλει μέσα στο γήπεδο. Μετά από το νωθρό ξεκίνημα, η μηχανή του Γκάνγκστερ πήρε μπροστά και γίναμε μάρτυρες της μεγαλύτερης εμφάνισης του με τη φανέλα της εθνικής ομάδας. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι τηρουμένων των αναλογιών, αυτό ήταν το καλύτερο παιχνίδι της ζωής του. Αυτός ήταν ο καλύτερος Γκάλης που είδαμε ποτέ. Γκολ - φάουλ, τρίποντα, ασίστ, κλεψίματα, σκοράρισμα με κάθε πιθανό και απίθανο τρόπο. Ο άνθρωπος ήταν σε δαιμονιώδη κατάσταση σε εκείνο το παιχνίδι. Σοκ, Χομίτσιους και Βέτρα ήταν αδύνατο να τον σταματήσουν. Σε συνδυασμό με τον ύπνο του Γκαράστας στον πάγκο - ο Γκομέλσκι ήταν έξω φρενών - και τις ακατανόητες αλλαγές (έβγαλε τον Σαμπόνις που είχε προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στον Φασούλα και έβαλε το Βολκόφ) το παιχνίδι ήταν ισορροπημένο και μεγάλο ντέρμπι. Δύο λεπτά πριν τη λήξη, ο Νικ εναντίον όλων θα ισοφαρίσει με τον 45ο πόντο του για το 78 - 78. Στην αμέσως επόμενη επίθεση ο Βολκόφ θα πάρει το ριμπάουντ και θα σκοράρει. Ο Φασούλας θα αστοχήσει στη 1+1 αλλά το ίδιο θα κάνει ο Τιχονένκο στην δική μας ρακέτα. Ο Ντέιβιντ θα αρπάξει το ριμπάουντ και θα την πετάξει στον Γκάλη που ξεχύνεται στον αιφνιδιασμό. Οι Σοβιετικοί θα τον κλείσουν, ο Νικ θα βρεθεί στην τελική γραμμή. Με μάτια στην πλάτη και πατώντας έξω από το παρκέ θα πασάρει στον Φάνη. Ο Χριστοδούλου θα πάρει το σκριν από τον Στεργάκο, θα βγει στο τρίποντο και με τεράστια ψυχραιμία θα σηκωθεί για να εκτελέσει. Στην αντίθετη γωνία δύο χέρια υψώνονται για να πανηγυρίσουν ενώ η μπάλα βρίσκεται ακόμα στον αέρα. Είναι αυτά του Νίκου Γκάλη που έχει προβλέψει την κατάληξη και επιβεβαιώνεται κλάσματα του δευτερολέπτου αργότερα. Το ταμπλό θα γράψει το 80-81 πενήντα τέσσερα δευτερόλεπτα πριν το τέλος. Στα 39" ο παμπόνηρος Γιαννάκης θα κερδίσει το επιθετικό φάουλ από τον Χομίτσιους. Ο Γκάλης θα εκδηλώσει την επίθεση στο όριο των 30" και μετά το άστοχο σουτ η μπάλα θα φτάσει στα χέρια του νεαρού Γκούνταρς Βέτρα. Ο άπειρος Λετονός θα βρεθεί κλεισμένος από Γιαννάκη και Φάνη υποπίπτωντας σε παράβαση κάνοντας βήματα. Με 2" να απομένουν, η μπάλα θα φτάσει στον "Πάνι" που θα την αγκαλιάσει και με τη λήξη θα την πετάξει στα ουράνια. Εκεί που βρισκόταν ήδη η θριαμβεύτρια Γαλανόλευκη.

Το ίδιο βράδυ, ο Νίκος Γκάλης θα πάει στον τελευταίο όροφο του ξενοδοχείου Intercontinental όπου στεγαζόταν το καζίνο. Θα πλησιάσει τη ρουλέτα και βγάζοντας από την τσέπη του ένα μάτσο δολλάρια τα ακουμπάει στο νούμερο 4. Ακόμα και η μπίλια υποκλίθηκε στο μεγαλείο του Γκάνγκστερ και πήγε και έκατσε στον αριθμό που πόνταρε. Εκείνο το βράδυ ο Νικ ήταν όλα τα λεφτά εντός και εκτός παρκέ. Ο τελικός της 25ης Ιουνίου ήταν πραγματική γιορτή. Η κορυφαία ευρωπαϊκή ομάδα όλων των εποχών, ετοιμαζόταν να ανέβει στο πρώτο σκαλί του βάθρου μπροστά στο δικό της κοινό. Ο εμφύλιος δεν υπήρχε καν στον ορίζοντα και το μόνο που έβλεπαν οι "Πλάβι" ήταν το χρυσό μετάλλιο. Η αρμάδα του Ίβκοβιτς με τιμονιέρη τον Ντράζεν στην καλύτερη φόρμα της καριέρας του και συμπαράστατες παίκτες όπως ο Ντίβατς, ο Ράτζα και ο Κούκοτς, δεν ήταν διατεθειμένη να επιτρέψει σε κανέναν να αμφισβητήσει την κυριαρχία της. Δεν υπάρχουν πολλά να πούμε για αυτό το ματς. Οι Γιουγκοσλάβοι επέβαλαν από την αρχή έναν φρενήρη ρυθμό που η κουρασμένη εθνική δεν μπορούσε να ακολουθήσει. O Πέτροβιτς εκτελούσε και οργάνωνε με τον ίδιο εκπληκτικό τρόπο. Όταν αποφάσιζε να τρέξει και να ανοίξει τον αιφνιδιασμό, η συνήθης κατάληξη ήταν ένα κάρφωμα από τον Ντίνο και τον Βλάντε. Στον αντίποδα η εθνική τα περίμενε ξανά όλα από τον Γκάλη. Φάνηκε ξανά πόσο σοβαρή ήταν η απουσία του Κόρφα. Ο Ίβκοβιτς θα τον κουράσει αλλάζοντας ψηλότερους παίκτες πάνω του που έχουν την εντολή να τον οδηγούν προς τα μέσα και την παγίδα των "σκιάχτρων" Ντίβατς και Βράνκοβιτς. Αν ο Τζων βρισκόταν στο γήπεδο, με το καλό μακρινό σουτ θα άνοιγε την άμυνα και ο Νικ θα μπορούσε να "αναπνέυσει". Η διαφορά ανέβαινε με γεωμετρικό ρυθμό, η εθνική δεν κατάφερε να την περιορίσει και φτάσαμε στο τελικό 98 - 77.

Το αποτέλεσμα μικρή σημασία είχε. Όλοι στην ομάδα αναγνώριζαν ότι τυχόν επανάληψη του άθλου της Αθήνας ήταν ένα ακατόρθωτο εγχείρημα. Όμως η κατάκτηση του ασημένιου  είχε σχεδόν την ίδια αξία με το χρυσό. Τα επιχειρήματα των αμφισβητούντων για την έδρα και την ομάδα - πυροτέχνημα, φρόντισε η Γαλανόλευκη να τα ισοπεδώσει. Εν τέλει το Ευρωμπάσκετ του Ζάγκρεμπ πέρασε τις πύλες της ιστορίας κουβαλώντας πικρές αλλά και όμορφες ιστορίες. Ήταν η τελευταία ευρωπαϊκή διοργάνωση που συμμετείχαν σαν ενιαία κράτη η Γιουγκοσλαβία και η Σοβιετική Ένωση. Ο αδελφοκτόνος εμφύλιος και η πτώση του Κομμουνισμού άφησαν ανεξίτηλα τα σημάδια τους και στο μπάσκετ. Ήταν επίσης το τελευταίο τουρνουά που είχαμε την τύχη να απολαύσουμε την απόλυτη τριπλέτα των μεγαλύτερων παικτών στην ευρωπαϊκή ιστορία του αθλήματος. Γκάλης, Ντράζεν και Σαμπόνις ήταν χάρμα ιδέσθαι σε αυτό το Ευρωμπάσκετ. Για την εθνική αν το 87 ήταν η Ιλιάδα, το έπος του πολεμιστή τότε το Ζάγκρεμπ ήταν σίγουρα η Οδύσσεια, το έπος της καταξίωσης. Καθιερώθηκε στη συνείδηση όλων ως μία κραταιά δύναμη, δείχνοντας ότι ήρθε για να μείνει. Και όσο πρέπει να αποδώσουμε τα εύσημα στους υπόλοιπους δέκα για τη συμβολή τους άλλο τόσο πρέπει να αποθεώσουμε τον βραχύσωμο γκαρντ από το Νιου Τζερσι που τίναξε την μπάνκα στον αέρα ποντάροντας στο 4. Στο ίδιο νούμερο που στήριξαν τις ελπίδες για διάκριση οι Έλληνες και αυτός φρόντισε να μην τους απογοητεύσει...