Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΛΟΤΗΤΑΣ

Αρκετοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι ο αθλητισμός και συγκεκριμένα το μπάσκετ είναι μια συγκαλυμμένη μορφή τέχνης. Εάν αυτό ισχύει, η δική μου γνώμη είναι πως καταλληλότερος εκφραστής της δεν είναι άλλος από τον ποιητή του παρκέ, Τόνι Κούκοτς. Τον πληρέστερο μπασκετμπολίστα όλων των εποχών στο ευρωπαϊκό στερέωμα. Τα κατορθώματα της  "Αράχνης του Σπλίτ" μπορούν να γεμίσουν ολόκληρο βιβλίο. Εδώ θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μία μικρή καταγραφή της καριέρας ενός αθλητή που σημάδεψε την ευρωπαϊκή μπασκετική ιστορία όντας μέλος των δύο μεγαλύτερων ομάδων που εμφανίστηκαν ποτέ στη Γηραιά ήπειρο σε συλλογικό αλλά και εθνικό επίπεδο.

 Ας ξεκινήσουμε λοιπόν καταρχήν ευγνωμονώντας τη φύση που προίκισε τον "Κούκι" με ύψος (2.11) ακατάλληλο για πινγκ πόνγκ αλλά ιδανικό για μπάσκετ. Έτσι "αναγκαστικά" ο Τόνι θα εγκαταλείψει το τραπέζι, το οποίο τον είχε κερδίσει αρχικά, και θα μεταβεί στο παρκέ ξεδιπλώνοντας το θεόσταλτο ταλέντο του. Το Σπλίτ, η πόλη που γεννήθηκε ήταν γνωστή για δύο λόγους. Ο ένας ήταν το Παλάτι του Διοκλητιανού και ο άλλος η ομάδα μπάσκετ. Μια υπολογίσιμη δύναμη του γιουγκοσλαβικού πρωταθλήματος με το όχι και τόσο πρωτότυπο όνομα Γιουγκοπλάστικα. Τη δεκαετία του 70 ήταν σταθερά στις πρώτες θέσεις με δύο κατακτήσεις τίτλων το 71 και το 77. Η παρακμή ξεκίνησε τα πρώτα χρόνια της επόμενης δεκαετίας με αποτέλεσμα τον υποβιβασμό το 1981. Η επιστροφή ήταν άμεση για τους Žuti (Κίτρινοι) αλλά με μέτριες πορείες μέχρι το 1986. Και τότε θα γίνει μία κίνηση που θα αλλάξει την ιστορία. Ο Ατσα Νίκολιτς από τη θέση του τεχνικού συμβούλου θα δώσει τα κλειδιά της ομάδας σε έναν 34χρονο βοηθό προπονητή. Τον έλεγαν Μπόζινταρ Μάλκοβιτς. Η πρόσληψη του "Μπόζα" θα συνοδευθεί και από το θρυλικό "παιδομάζωμα" του Νίκολιτς που είτε προώθησε είτε έφερε στην ομάδα παίχτες όπως ο Τόνι, ο Ράτζα, ο Παβίσεβιτς ο Σρετένοβιτς και η "μάνα του λόχου", ο Ντούσκο Ιβάνοβιτς. Αυτοί οι πιτσιρικάδες με το απίστευτο ταλέντο θα φέρουν την Γιουγκοπλάστικα στην τρίτη θέση το 1987. Ο μόλις 18 χρονών Κούκοτς έχει κερδίσει με το σπαθί του θέση βασικού small forward και δικαίως θα βρεθεί στη δωδεκάδα της μεγάλης εθνικής για το Ευρωμπάσκετ κατακτώντας το χάλκινο μετάλλιο. Ο ρόλος του θα είναι περιορισμένος αλλά όσοι τον είδαν εκείνο το καλοκαίρι στο ΣΕΦ κατάλαβαν ότι ήταν φτιαγμένος για πολύ μεγάλα πράγματα. Και δεν θα αργήσουν να επιβεβαιωθούν. Η περίφημη "Κουκοτσιάδα" στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα Εφήβων του Μπόρμιο ήταν απλά το προμήνυμα για αυτό που ακολουθούσε.

Τα "μωρά του Σπλίτ"  καθοδηγούμενα από τον Μάλκοβιτς έξω από το παρκέ και τον "Ροζ Πάνθηρα" εντός αυτού θα καταφέρουν να κάμψουν την αντίσταση των πρωταθλητών της Παρτιζάν και να τους εκθρονίσουν. Έτσι ξεκίνησε να γράφεται το πρώτο κεφάλαιο στο βιβλίο της ομάδας "παιδική χαρά" που συγκλόνισε την Ευρώπη. Ως πρωταθλητής ο Τόνι θα πάει στην Κορέα στο πλαίσιο των Ολυμπιακών και θα γυρίσει με το αργυρό μετάλλιο. Χρόνος για ξεκούραση δεν υπάρχει (και εδώ που τα λέμε όταν είσαι 19 χρονών μόνο κουρασμένος δεν νιώθεις) αφού η σεζόν 88-89 προμηνύεται σκληρή. Η Γιουγκοπλάστικα θα παίξει στο Κύπελλο Πρωταθλητριών με αντιπάλους όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές ομάδες. Θα προκριθεί οριακά στο Φάιναλ φορ με ρεκόρ 8-6 και θα ταξιδέψει στο Μόναχο ως αουτσάιντερ αφού σχεδόν κανείς δεν υπολογίζει τους "Źuti". Που να ήξεραν όμως... Στον ημιτελικό θα πιάσουν από τα κέρατα τον "Ταυρο της Καταλονίας" και στον τελικό τα θηρία της Μακάμπι θα υποκλιθούν στο μπάσκετ της επόμενης εικοσαετίας που παίζουν τα παιδιά του Μάλκοβιτς. Στη Γερμανία ο Κούκοτς θα διδάξει πως πρέπει να παίζει ο all around μπασκετμπολίστας κάνοντας κυριολεκτικά τα πάντα μέσα στο γήπεδο. Και θα το κάνει ακόμα πιο σαφές στο Ευρωμπάσκετ του Ζάγκρεμπ ως ένα από τα πιο σημαντικά γρανάζια της καλοδουλεμένης μηχανής του Ιβκοβιτς. Η ομάδα που τρομοκράτησε την Ευρώπη με το εξωπραγματικό μπάσκετ που έπαιζε, το έκανε γιατί είχε την τύχη να συνυπάρξουν παίχτες όπως ο "Κούκι" και ο Ράτζα. Σε ηλικία 20-22 χρονών κρατούσαν στα χέρια τους τα σκήπτρα του ευρωπαϊκού μπάσκετ και το μέλλον προδιαγραφόταν λαμπρό. Όλοι περιμένουν να δουν αν η μαγική σεζόν που προηγήθηκε ήταν απλά ένα πυροτέχνημα για την ομάδα του Σπλίτ. Και όλοι στο τέλος θα παραδεχθούν την ανωτερότητα της. Στο πρωτάθλημα θα σπάσει την έδρα της Παρτιζάν και θα κατακτήσει το τρίτο συνεχόμενο. ΜVP ποιος άλλος από τον κύριο με το νούμερο 7 στη φανέλα. Ο ίδιος που θα της χαρίσει ακόμα ένα Κύπελλο Πρωταθλητριών, αυτή τη φορά μέσα στην έδρα της Μπαρτσελόνα μιας και το Φάιναλ φορ γίνεται στη Σαραγόσα. Οι Καταλανοί θέλουν τη ρεβάνς για την ήττα στο Μόναχο αλλά θα μείνουν ξανά με άδεια χέρια. Ο Κούκοτς που θα κάνει πλάκα στον ημιτελικό με τη Λιμόζ δεν είναι διατεθειμένος να αφήσει το τρόπαιο. Θα πάρει την ομάδα του από το χέρι - μετά και το γρήγορο φόρτωμα του Ντινο με φάουλ - και με ένα τρικ που θα αντιγράψει ο Ομπραντοβιτς στη Μπολόνια (Άσσος στην επίθεση, τεσσάρι στην άμυνα) θα διαλύσει κάθε αμυντικό σύστημα του Ρενέσες και τα προκλητικά σφυρίγματα των διαιτητών. Στο παρκέ του Principe Felipe το "Χρυσό Μωρό του Σπλίτ " έγινε άντρας  και όλη η Ευρώπη υποκλίθηκε στο μεγαλείο του δείχνοντας ότι εκτός από ταλέντο διέθετε και χαρακτήρα.

Το άστρο του έλαμψε στην πρωτεύουσα της Αραγωνίας και έπεισε τον general manager των Bulls Τζέρι Κραουζε ότι άξιζε να τον πάρει στο Σικάγο. Θεωρούμενος και με τη βούλα  πια ως ο καλύτερος Ευρωπαίος θα παίξει με την Γιουγκοσλαβία στο Μουντομπάσκετ του 1990 κάνοντας τα καλύτερα παιχνίδια της καριέρας του με το εθνόσημο. Το χρυσό μετάλλιο και το βραβείο το πολυτιμότερου παίχτη  θα είναι η ανταμοιβή  για τις σπουδαίες εμφανίσεις του. Πίσω στη Γιουγκοσλαβία όμως λαμβάνουν χώρα μεγάλες αλλαγές. Ο Ράτζα θα πει si στα εκατομμύρια που του προσφέρει ο Ραούλ Γκαρντίνι και θα μετακομίσει στη Ρώμη, ο Ιβάνοβιτς έχει γίνει κάτοικος Ισπανίας ενώ η Μπαρτσελόνα κάνοντας πράξη το ρητό "χέρι πού δεν μπορείς να το δαγκώσεις φιλα το", θα δώσει γη και ύδωρ στον "Μπόζα" για να τον φέρει στην Καταλονία. Ακόμα και η ονομασία της ομάδας έχει αλλάξει. Η Γιουγκοπλάστικα δεν υπάρχει πια, μετονομασθείσα σε Ποπ 84. Ο Κουκοτς θα τραβήξει το κουπί όλη τη χρονιά. Στο εγχώριο πρωτάθλημα η ομάδα είναι στρωμένη και ο Παβλισεβιτς δίνει το ελεύθερο στον Τόνι να κάνει ο, τι θέλει στο παρκέ. Το τέταρτο σερί ανήκει κατά μεγάλο ποσοστό στον "Σερβιτόρο" με το νούμερο 7. Τα ζόρια θα εμφανιστούν στην Ευρώπη. Άπαντες περιμένουν στη γωνία πιστεύοντας ότι η αποδυναμωμένη πρωταθλήτρια  θα είναι εύκολο θύμα. Πόσο λάθος έκαναν... Στο Παρίσι απέδειξε ότι ήταν ακόμα πεινασμενη για τίτλους με μάτι που γυαλιζε. Ήταν μια ομάδα που  ήθελε τα πάντα, έδωσε τα πάντα, κατέκτησε τα πάντα γιατί οι παίχτες της ζούσαν για το μπάσκετ. Που το ταλέντο τους ήταν αντιστρόφως ανάλογο της ηλικίας τους. Επί μία τριετία μαγεψαν την Ευρώπη γιατί είχαν φιλοδοξία, δίψα για νίκη και αγάπη για αυτό που έκαναν. Τι δεν είχαν; Φόβο για τους αντιπάλους που αντιμετώπιζαν.  Σε κάθε παιχνίδι έμπαιναν με άγνοια κινδύνου χωρίς να τους νοιάζει αν απέναντί τους ήταν η Μπαρτσελόνα, η Μακάμπι ή ο Άρης. Το μόνο που ήξεραν ήταν να κερδίζουν. Αυτό έκαναν και στο Παλέ ντε Μπερσί. Χωρίς Ράτζα, χωρίς Μάλκοβιτς, χωρίς το όνομα. Στο Παρίσι μας θύμισε ότι τη λέγανε ακόμα Γιουγκοπλάστικα. Με τον Σαβιτς να θυμίζει Ντίνο  και τον άγνωστο μεταξύ αγνώστων Αμερικανό, Αϊβι Λεστερ ,να κάνει τα παιχνίδια της ζωής του οι τελευταίοι πρωταθλητές της ενωμένης Γιουγκοσλαβίας θα γράψουν με επικό τρόπο τους τίτλους τέλους στην υπέροχη ιστορία τους. Τίποτα μετά δεν θα είναι ίδιο. Αυτή η παρέα που συγκλόνισε όσους αγαπούν το άθλημα, έμελλε να διαλυθεί σε λίγους μήνες γιατί ο πόλεμος δεν αναγνωρίζει φιλίες. Το ίδιο συνέβη και στην εθνική ομάδα. Το χρυσό μετάλλιο του Ευρωμπάσκετ του 1991 είχε ήδη σημαδευτεί απο την αποχώρηση του Ζντοβτς. Ο Κούκοτς ήταν ο καλύτερος παίχτης της ομάδας του, ο πρώτος της σκόρερ, με άλλο  ένα βραβείο MVP προστέθηκε στη συλλογή του.

Με το τέλος των Πανευρωπαϊκών ο Τόνι θα παραμείνει στην Ιταλία. Θα ακολουθήσει τον κολλητό του Ντινο Ρατζα και θα βάλει την υπογραφή του  στο βασιλικό πενταετές συμβόλαιο που του προσφέρει ο μεγιστάνας του ρουχισμού Λουτσιάνο Μπενετόν. Στο Τρεβιζο θα κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα από κάθε άλλον. Θα οδηγήσει την ιταλική ομάδα στο πρωτάθλημα. Με προπονητή τον συμπατριώτη του Πέταρ Σκάνσι και συμπαίκτες τον Βινι ντελ Νεγκρο, τον Ρουσκόνι και τον Ιακοπίνι θα επιστρέψει ένα μέρος των 13 εκατομμυρίων δολαρίων που ξόδεψε ο Μπενετόν για να τον πείσει να αναβάλλει προσωρινά το όνειρο του ΝΒΑ και να ντυθεί στα πράσινα. Το καλοκαίρι θα προβάρει άλλη μία νέα φανέλα. Την κόκκινη της Κροατίας. Στο παρκέ του Pavello Olympic θα ανταμώσει ξανά με τον Ράτζα, τον Ντράζεν, τον Στογιαν. Μαζί θα φτάσουν την Hrvatska στον τελικό απέναντι στην ασυναγώνιστη Dream Team. Σε εκείνο το παιχνίδι θα παίξει καταπληκτικό μπάσκετ δείχνοντας τον πραγματικό του εαυτό. Ποίος ξέρει; Ίσως ο μπασκετικός του εγωισμός πληγώθηκε την 27η Ιουλίου 1992, στο δυσκολότερο βράδυ της αθλητικής του καριέρας. Σε εκείνο το παιχνίδι Ηνωμένες Πολιτείες - Κροατία, ο  Κούκοτς μαρτύρησε στις αμυντικές δαγκάνες του Πίπεν και του Τζόρνταν. Ο "Σκότι" ήθελε να δείξει στον Κραουζε που είχε "ερωτευθεί" τον Κροάτη ότι κακώς γίνεται τόσος ντόρος και ο Μάικλ δεν είχε κανένα πρόβλημα να υποστηρίξει τον φίλο του μιας και για αυτούς δεν είχε αποδείξει τίποτα αφού το πραγματικό μπάσκετ παιζόταν μόνο στο ΝΒΑ. Το μαρκάρισμα του το ανέλαβαν εναλλάξ και ο Τόνι πήρε μια ιδέα για αυτό που θα τον περίμενε όταν αποφάσιζε να κάνει το άλμα στον άλλο πλανήτη.

Θα το καθυστερήσει μόνο έναν χρόνο αλλά πριν το κάνει θέλει να φύγει από την Ευρώπη ώς πρωταθλητής. Η ευκαιρία θα του δωθεί στην Αθήνα, στο τελευταίο Φάιναλ Φορ της καριέρας του. Ο ΠΑΟΚ είναι το αδιαφιλονίκητο φαβορί στον ημιτελικό αλλά το σουτ του Ραγκάτσι θα "σκοτώσει" τον Δικέφαλο και τα όνειρα για το Κύπελλο Πρωταθλητριών. Στον τελικό περιμένει η έκπληξη του άλλου ημιτελικού, η Λιμόζ του Μάλκοβιτς και του Ζντοβτς. Τη νύχτα λοιπόν που "πέθανε το μπάσκετ", σε έναν άθλιο τελικό εξαιτίας του καταστροφικού τρόπου παιχνιδιού των Γάλλων, ένας συγκινητικός Κούκοτς θα προσπαθήσει με τρία συνεχόμενα τρίποντα - και το "Ξανθό Σκυλί"  κρεμάσμενο πάνω του - να γυρίσει το ματς. Στην τελευταία επίθεση πάνω στις αλλαγές των σκριν θα βρεθεί αντίπαλος με τον Φορτε που θα του κλέψει τη μπάλα με αποτέλεσμα τη νίκη στη γαλλική ομάδα. Ο Τόνι θα εγκαταλείψει το γήπεδο δακρυσμένος αφού ξέρει ότι δεν θα έχει άλλη ευκαιρία. Η Ευρώπη θα τον ξαναβλεπε μόνο ως μέλος της εθνικής Κροατίας. Δεν θα παραθέσω τα πεπραγμένα του "Κούκι" στο ΝΒΑ. Ίσως σε κάποιο άλλο αφιέρωμα. Ο παίχτης που είδαμε στο Μουντομπάσκετ του Καναδά μετά την πρώτη του χρονιά, ήταν διαφορετικός. Όχι ότι δεν ήταν ακόμα ένας απίστευτος μπασκετμπολίστας. Απλά διαφορετικός...Για εμένα το ψιλολιγνο  πιτσιρίκι που πρωτοείδαμε το 87 είναι ο ορισμός της πληρότητας. Δεν υπήρχε κάτι μέσα στο γήπεδο που δεν μπορούσε να κάνει. Ήταν πραγματικά ο άνθρωπος των 5 θέσεων. Ένας Μιχαήλ Άγγελος του παρκέ που ζωγράφιζε τον καμβά με πινέλο του τη μπάλα. Και το έκανε να μοιάζει τόσο απλό, τόσο εύκολο. Αυτό θα θυμάμαι πάντα από τον καλλιτέχνη Τόνι. Τη μαγεία της απλότητας....